Η φράση «να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία», που επανειλημμένως είπε ο Λευτέρης Αυγενάκης στους πληγέντες της Θεσσαλίας κατά την 4ήμερη περιοδεία του στην περιοχή, αποτυπώνει την φιλοσοφία της πολιτικής της κυβέρνησης αλλά και προσωπικά του ΥπΑΑΤ, στον τρόπο αντιμετώπισης των συνεπειών της πρωτοφανούς θεομηνίας – απόρροια της κλιματικής κρίσης- που έπληξε την περιοχή, στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Μέχρι σήμερα η κυβέρνηση έχει δώσει στους πληγέντες περί το μισό δισεκατομμύριο, σε μια προσπάθεια να τους στηρίξει στα βασικά πρώτα έξοδα προκειμένου να ανασυγκροτήσουν νοικοκυριά κι επιχειρήσεις. Τα 160 εξ αυτών αφορούν προκαταβολές αποζημιώσεων για αγρότες, ενώ, συνολικά το ΥπΑΑΤ έχει εξασφαλίσει 260 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις για φυτική παραγωγή και ζωικό κεφάλαιο.
Η κυβέρνηση αναμένει στα τέλη Φεβρουαρίου, το αργότερο αρχές Μαρτίου, το master plan της HVA International, για τα έργα και τις παρεμβάσεις που απαιτούνται στην περιοχή, ώστε να νιώσουν ξανά οι κάτοικοι της Θεσσαλίας ασφαλείς. Το κόστος των έργων και δράσεων που θα ξανακάνουν τους κατοίκους της Θεσσαλίας να νιώσουν ασφαλείς, σε πρώτη φάση αποτιμάται σε 3 με 3,5 δις ευρώ.
Ωστόσο η κυβέρνηση και ιδιαίτερα το ΥπΑΑΤ αναπτύσσει δράσεις που βάζουν τα θεμέλια για την επόμενη μέρα. Σε αυτή τη λογική κινείται το Μέτρο 5.2 του ΠΑΑ, ύψους 45 εκατ. ευρώ, αλλά και το πρόγραμμα ενίσχυσης των παρακάρλιων περιοχών. Πρόκειται για δύο διαφορετικά προγράμματα, τα οποία όμως έχουν ένα κοινό σημείο. Εφαρμόζονται για πρώτη φορά στην ΕΕ, η οποία και εγκρίνει την υλοποίησή τους.
Το μέτρο 5.2
Όσον αφορά στο Μέτρο 5.2 του ΠΑΑ, όπως έχει ανακοινώσει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, προβλέπει τη δωρεάν αντικατάσταση των ζώων που έχουν απολεσθεί και για τα οποία έχουν λάβει αποζημίωση οι κτηνοτρόφοι, αλλά και δωρεάν ανακατασκευή των στάβλων που είχαν υποστεί ζημιές ή είχαν καταστραφεί. Η κάλυψη των εξόδων θα είναι πλήρης, 100%, από το πρόγραμμα. Αλλά και οι μελέτες θα γίνουν δωρεάν από το ΓΕΩΤΕΕ. Η έγκριση της ΕΕ έχει δοθεί και η πλατφόρμα για αιτήσεις ένταξης στο πρόγραμμα θα ξεκινήσουν στο επόμενο δεκαήμερο.
Ειδικό πρόγραμμα για τις παρακάρλιες
Αντίστοιχο πρόγραμμα θα εφαρμοσθεί για τη στήριξη των αγροτών στις παρακάρλιες περιοχές. Σημειώνεται ότι είναι πλημμυρισμένα περί τα 180.000 στρέμματα. Μέσα σε αυτή την έκταση βρίσκονται καλλιέργειες και μηχανήματα. Θεωρείται δεδομένο ότι οι αγρότες της περιοχής θα πρέπει να στηριχθούν για την επόμενη διετία. Το Τεχνικό Δελτίο του έργου έχει ολοκληρωθεί. Το έργο του Συμβούλου έχει ανατεθεί στον κ. Δημήτρη Σοφολόγη – πρόεδρο της Πανελληνίου Ομοσπονδίας Γεωπόνων- και αναμένεται σύντομα να ολοκληρώσει το παράρτημα του Τεχνικού Δελτίου με τις τιμές ενίσχυσης. Τότε θα γίνει αποστολή του Τεχνικού Δελτίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη σχετική διαβούλευση και έγκριση. Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός, η συμμετοχή των πληγέντων στο εν λόγω μέτρο θα γίνεται μέσω της δήλωσης καλλιέργειας ΟΣΔΕ 2024, χωρίς να απαιτείται η κατάθεση ξεχωριστού φακέλου δικαιολογητικών
Ο Υπουργός, τόνισε ότι δεν πρόκειται για μια υπόθεση που επιλύεται σε λίγους μήνες, αλλά απαιτεί χρόνο.
40 συσκέψεις – συναντήσεις
Στο τετραήμερο των συνεχών επαφών που είχε η πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ στη Θεσσαλία έγιναν περί τις 40 επισκέψεις, συσκέψεις και συναντήσεις με εκπροσώπους αγροτικών φορέων, ομάδων παραγωγών, συνεταιρισμών, Διεπαγγελματικών Οργανώσεων και εκπροσώπων επαγγελματικών οργανώσεων και επιμελητηρίων και εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης. Δηλαδή, τα κλιμάκια της ηγεσίας του ΥπΑΑΤ ανάλωσαν περισσότερες από 85 ώρες στην κάλυψη των δραστηριοτήτων και επαφών του τετραημέρου.
Στις συσκέψεις έγινε διαβούλευση και για γενικότερα ζητήματα που αφορούν τον αγροτικό κόσμο και όχι μόνο τη Θεσσαλία.
Σύγχρονος κανονισμός ΕΛΓΑ
Για τον ΕΛΓΑ, αναλύθηκαν στοιχεία που θα αφορούν τον νέο, σύγχρονο κανονισμό που θα ψηφισθεί στο επόμενο διάστημα. Ο νέος κανονισμός θα κινείται σε τρία επίπεδα. Ένα υποχρεωτικό για όλους τους αγρότες και δύο προαιρετικά ανάλογα τις ασθένειες και τους κινδύνους που ο κάθε παραγωγός θα θέλει να καλύψει. Σημειώνεται ότι με τον νέο κανονισμό θα ασφαλίζονται υποχρεωτικά και οι πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, καλλιέργειες αρωματικών φυτών και θερμοκηπιακές καλλιέργειες, που μέχρι σήμερα δεν προεβλέπετο να ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Όλοι αυτοί οι παραγωγοί, όμως, αποζημιώνονται για πρώτη φορά μετά την καταστροφή που προκάλεσε ο Daniel, με 15,8 εκατ. ευρώ από το Γεωργικό Αποθεματικό του 2023.
Νέος ΕΛΓΟ και ΕΦΕΤ
Παράλληλα ο ΥπΑΑΤ ανακοίνωσε ότι πέραν του εκσυγχρονισμού του κανονισμού του ΕΛΓΑ, θα υπάρξει εκσυγχρονισμός του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ενός Οργανισμού με τον οποίο έχουν άμεση σχέση οι κτηνοτρόφοι.
Αναφερόμενος στην αγορά κρέατος και γάλακτος ο υπουργός τόνισε ότι πρόθεσή του είναι η ενίσχυση του ΕΦΕΤ ώστε να μη γίνονται πολλαπλοί έλεγχοι στις επιχειρήσεις αλλά ένας κεντρικός και ουσιαστικός. Σχετικά με τις περίπου 165 εκκρεμείς υποθέσεις που έχουν παραπεμφθεί από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ στην πρωτοβάθμια Επιτροπή του ΥπΑΑΤ, εκφράζοντας την αποφασιστικότητά του να μη μείνει «τίποτα κάτω από το χαλί», είπε ότι έχει δώσει εντολή για άμεση εκκαθάρισή τους. «Δεν με ενδιαφέρει όποιοι κι αν είναι. Δεν θα χαριστούμε σε κανέναν. Πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι πρέπει να σέβονται τους παραγωγούς και τους καταναλωτές». Ανάλογη ήταν η αντίδραση του υπουργού και στην περίπτωση καταγγελίας για τη φέτα που πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας. Όπως είπε κινήθηκαν ήδη οι διαδικασίες τονίζοντας «δεν ανεχόμαστε, ούτε καλύπτουμε κανέναν. Η αλυσίδα της αγοράς πρέπει να λειτουργήσει με κανόνες. Θα πάμε μέχρι τέλους, και η σύγκρουση με κυκλώματα που εξελίσσονται χρόνια ήδη γίνεται. Και αυτό είναι ένα μήνυμα στην αγορά».
Πιο δίκαιος ΟΠΕΚΕΠΕ
Για τον ΟΠΕΚΕΠΕ ο υπουργός κατέστησε σαφές ότι, μετά και την παραίτηση του προέδρου του, ξεκινά μια νέα εποχή για τον Οργανισμό. Επανέλαβε ότι θα ελεγχθούν από ορκωτούς λογιστές όλες οι καταγγελίες για κακοδιοίκηση της τελευταίας διετίας. «Τίποτα δεν θα μείνει ατιμώρητο», είπε χαρακτηριστικά και ανέφερε ότι θα υπάρξει συνεργασία με οργανωμένη ομάδα πληροφορικής για την καλύτερη λειτουργία του Οργανισμού και την καλύτερη διασύνδεσή του και συνεργασία με τα περιφερειακά τμήματα που μέχρι σήμερα δεν υπάρχει.
Είπε ακόμη ότι έγιναν λάθη από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην καταβολή της ενιαίας ενίσχυσης και ανέφερε ότι έχει δώσει εντολή για άμεση διερεύνηση των 16.000 ΑΦΜ που είναι δεσμευμένα και σε όσες περιπτώσεις υπάρχουν παρατυπίες να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη. Παράλληλα τόνισε ότι έχει δώσει εντολή να ενεργοποιηθούν οι διαδικασίες για πληρωμή εκείνων των περιπτώσεων που έχουν δικαιωθεί από τη Δικαιοσύνη. Από την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ διαπιστώθηκαν προβλήματα για τα οποία υπάρχει αίτημα στην ΕΕ να διορθωθούν. Όπως είπε ο υπουργός, καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια οι όποιες βελτιώσεις υπάρξουν να ενσωματωθούν στις πληρωμές του 2024. «Θέλουμε να είναι ευχαριστημένοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Και σε αυτήν την προσπάθεια είμαστε μαζί», είπε χαρακτηριστικά.
Οι βοσκότοποι
Σε ό,τι αφορά στους βοσκοτόπους ο ΥπΑΑΤ επισήμανε ότι στην προσπάθεια που ξεκίνησε από το 2011, μόνο η Περιφέρεια Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας ανταποκρίθηκαν. Για να λυθεί το πρόβλημα, όπως είπε, το ΥΠΑΑΤ αποφάσισε να πάρει την υπόθεση επάνω του και για το λόγο αυτό θα προχωρήσει σε νομοθετική πρωτοβουλία λαμβάνοντας υπ’ όψιν του τα συμφέροντα των Περιφερειών που έχουν ήδη προχωρήσει σε λύση.
Τα οικολογικά σχήματα
Για τα οικολογικά σχήματα στο ΥπΑΑΤ όπως ελέχθη, έχει εκκινήσει διαδικασία για την εφετινή χρονιά να γίνουν οι κατάλληλες τροποποιήσεις ούτως ώστε να γίνουν πιο φιλικά στους Έλληνες αγρότες, με σκοπό να ενταχθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι με διαδικασίες απλές, χωρίς γραφειοκρατικές υποχρεώσεις. Στόχος της όλης προσπάθειας είναι να εξομαλυνθούν τα ποσά που θα πιστωθούν στους δικαιούχους με τρόπο δίκαιο.
Επιμελητήρια: Απέδωσε η διαβούλευση
Το πόσο απέδωσε ο διάλογος και η διαβούλευση που έγινε για ζητήματα που αφορούν τον πρωτογενή τομέα, φάνηκε καθαρά από την τρίωρη συζήτηση που έγινε με τους 50 εκπροσώπους από τα 59 επιμελητήρια της χώρας. Το αρχικά αρνητικό κλίμα για την ίδρυση Αγροτικών Τμημάτων στα Επιμελητήρια, μετετράπη σε θετικό μετά τη συζήτηση και τις εξηγήσεις που εδόθησαν πάνω σε ζητήματα στα οποία είχε δημιουργηθεί λανθασμένη αντίληψη.
Πρόταση του Υπουργού- η οποία έγινε αποδεκτή και αναμένεται να εγκριθεί από τη Γενική Συνέλευση του κλάδου- είναι η λειτουργία ξεχωριστού Μητρώου Αγροτών. Το Μητρώο Αγροτών θα ενημερώνεται από το ΥπΑΑΤ και η διαχείριση – εφόσον το επιθυμούν- θα γίνεται από τα Επιμελητήρια, ενώ το κόστος θα καλύπτεται απ’ ευθείας από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλισθεί η απρόσκοπτη πληρωμή των συνδρομών και θα αποφέρει επί πλέον εισόδημα στον διαχειριστή. Η λειτουργία Αγροτικών Τμημάτων στα Επιμελητήρια θα είναι προαιρετική.
Όπως είπε ο ΥπΑΑΤ, «τα επιμελητήρια είναι ένας χώρος που οι αγρότες μπορούν να αναπτύξουν πρόσθετες επιχειρηματικές δραστηριότητες».
Οργανισμός Διαχείρισης υδάτων
Ευρεία συζήτηση, παρουσία των συναρμοδίων υπουργών Ενέργειας και Περιβάλλοντος Θ. Σκυλακάκη και του υφυπουργού Υποδομών Νίκου Ταχιάου, έγινε και για τη δημιουργία ενιαίου φορέα διαχείρισης των υδάτων.
Σε εξαντλητική συζήτηση με τους ΤΟΕΒ παρουσιάσθηκε το σχέδιο για τον ενιαίο φορέα διαχείρισης των υδάτινων πόρων, ότι θα είναι ανώνυμη εταιρεία και θα έχει την επωνυμία Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (Ο.Δ.Υ.Θ.)
Την εποπτεία του νέου οργανισμού θα έχουν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών από κοινού και κατά την αρμοδιότητα εκάστου Υπουργού, όπου αυτό ειδικά προβλέπεται. Ως προς την άρδευση (σημερινή αρμοδιότητα ΟΕΒ) θα εποπτεύεται από Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Στον νέο Οργανισμό θα μεταφερθούν το Τμήμα Παρακολούθησης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων της Διεύθυνσης Υδάτων Θεσσαλίας της Γενικής Διεύθυνσης Χωροταξικής και Περιφερειακής Πολιτικής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας και Δ/νσης Υδροοικονομίας και Εποπτείας ΤΟΕΒ (πρακτικά 4 Τμήματα Υδροοικονομίας) της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Οι υπάρχοντες Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων εντός ενός έτους θα υπαχθούν στο νέο φορέα μαζί με τους υπαλλήλους που απασχολούν.
Επίσης θα υπάρξει ρύθμιση των χρεών των ΤΟΕΒ προς τις επιχειρήσεις ηλεκτρισμού, σε βάθος 30 ετών. Η έδρα του Οργανισμού θα είναι στη Λάρισα και θα λειτουργούν τρία παραρτήματα στους άλλους νομούς.
Ανάλογοι Οργανισμοί θα δημιουργηθούν και σε άλλες περιοχές που αντιμετωπίζουν ίδιους κινδύνους, όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος κα η Δυτική Ελλάδα
Θετικές προτάσεις
Σε πολλές περιπτώσεις από τις συζητήσεις προέκυψαν θετικές σκέψεις, ιδέες και προτάσεις που ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συμφώνησε ότι πρέπει να συζητηθούν περαιτέρω και να ενταχθούν στον σχεδιασμό του ΥΠΑΑΤ. Όπως επί παραδείγματι η ένταξη στο Μέτρο 5.2 και των μελισσοκόμων, ή η διεύρυνση της απόφασης που ήδη υλοποιείται στον Έβρο, για δημιουργία μελισσοκομικού πάρκου. «Αν πείτε ότι σας ενδιαφέρει το μελισσοκομικό πάρκο, θα σκύψουμε το κεφάλι να βρούμε λύση».
Ο ΥπΑΑΤ ζήτησε να εξετασθεί και η πρόταση του προέδρου των Κτηνοτρόφων Γιάννη Μπούρα για αλλαγή τιμής στο γενετικό υλικό. «Χτυπάτε ανοιχτές πόρτες, πρόεδρε, μην ανησυχείτε, είμαστε εδώ για εσάς», είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός.
Εκτίμηση του Λευτέρη Αυγενάκη για τις τετραήμερες επαφές που είχε η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ στη Θεσσαλία είναι ότι ο διπλός στόχος που εξ αρχής, επετεύχθη. Και ο στόχος ήταν από τη μια η διαβούλευση με τους πληγέντες και από την άλλη η εμπέδωση του συναισθήματος της ασφάλειας ότι δεν είναι μόνοι και ότι η κυβέρνηση είναι δίπλα τους.
Οι επαφές
Το κυβερνητικό κλιμάκιο, καθ’ όλη την τετραήμερη παρουσία του στη Θεσσαλία συναντήθηκε – μεταξύ άλλων – με εκπροσώπους αγροτικών συνεταιρισμών όλων των Θεσσαλικών Νομών, τις διοικήσεις των 53 ΤΟΕΒ και του ενός ΓΟΕΒ Θεσσαλίας, την Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή Κτηνοτρόφων, την Ομοσπονδία Κτηνοτρόφων και Κτηνοτροφικών Συλλόγων Θεσσαλίας, μελισσοκομικούς συλλόγους της περιοχής, πτηνοτρόφους, την Ομοσπονδία Χοιροτροφικών Συλλόγων, τον Πανελλαδικό Συνεταιρισμό Εκτροφέων Βοειδών, τους παραγωγούς ζαχαρότευτλων, μέλη της Διεπαγγελματικής Βάμβακος, τους προέδρους των Επαγγελματικών Επιμελητηρίων, τον Δήμαρχο Καρδίτσας Βασίλη Τσιάκο, αλιευτικούς Συλλόγους και τον πρόεδρο των Αλιέων γρι γρι Κωνσταντή Παγώνη, εκπροσώπους των Αναπτυξιακών Εταιρειών των τεσσάρων νομών της Θεσσαλίας, τον Δήμαρχο Κιλελέρ Θανάση Νασιακόπουλο και εκπροσώπους των αγροτικών και κτηνοτροφικών συλλόγων των παρακάρλιων περιοχών, τον Δήμαρχο Τυρνάβου Αστέριο Τσικριτσή και μέλη του Αγροτικού – Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Τυρνάβου και του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Τυρνάβου.
Επισκέφθηκε, ακόμη, τον ΕΛΓΑ και τον ΟΠΕΚΕΠΕ Λάρισας, την Αγιά όπου συναντήθηκε με τον Δήμαρχο Αντώνη Γκουντάρα και εκπροσώπους μυλοπαραγωγών, καστανοπαραγωγών και αγροτικών συλλόγων και συνεταιρισμών της περιοχής, την Οργάνωση Cotton Φάρσαλα, τον Αγροτικό Συνεταιρισμό ΕΝΙΠΕΑ, τον Αγροτικό Συνεταιρισμό ΘΕΣΤΟ, την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Τρικάλων, την Τοπική Κοινότητα Προδρόμου, το Κεραμίδι, το Αγναντερό, τη Φαρκαδόνα, όπου εκτός από τον Δήμαρχο Σπ. Αγναντή έγινε συνάντηση με εκπροσώπους κτηνοτροφικών και αγροτικών φορέων της περιοχής, τον Δήμαρχο Ελασσόνας Νίκο Γάτσα, τα Μεγάλα Καλύβια, Υδροπονικές καλλιέργειες και κτηνοτροφική μονάδα στη Μαραθέα, το Γλίνο, τη ΔΕΕΠ Τρικάλων, τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Αργυροπουλίου και τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Πλατανούλια καθώς και εκπροσώπους εκτροφέων από αυτόχθονες φυλές.
Στο κλιμάκιο του ΥΠΑΑΤ εκτός του υπουργού Λευτέρη Αυγενάκη, μετείχαν οι υφυπουργοί Διονύσης Σταμενίτης και Σταύρος Κελέτσης, οι Γενικοί Γραμματείς του ΥπΑΑΤ Γιώργος Στρατάκος, Κώστας Μπαγινέτας και Δημήτρης Παπαγιαννίδης καθώς και ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Ανδρέας Λυκουρέντζος, ο αντιπρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Κυριάκος Μπαμπασίδης και ο αντιπρόεδρος του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Νεκτάριος Βιδάκης.
