Οι εκλογές πλησιάζουν. Έμειναν 70 ημέρες. Τα θέματα της αυτοδιοίκησης υποχρεωτικά κυριαρχούν στην ατζέντα. Η συγκυρία, οι πυρκαγιές και οι υψηλές θερμοκρασίες, φέρνει το αστικό και περιαστικό πράσινο σε προτεραιότητα. Είμαστε ευχαριστημένοι σήμερα από την κατάσταση στη Λαμία; Ασφαλώς ΟΧΙ∙ και ο καθένας μας θα μπορούσε ν’ αναφέρει γι’ αυτό χίλια πράγματα. Ποιος δεν θα ήθελε να ζει σε μια πόλη με πράσινο, με πάρκα και δεντροστοιχίες, με λουλούδια και νερά, με δρόμους μεγάλους, πεζόδρομους και ποδηλατόδρομους. Είναι τελικά ουτοπία μια τέτοια πόλη σήμερα; Η απάντηση είναι δύσκολη και είναι μια πρόκληση. Η συζήτηση μας βοηθάει πάντως να προσεγγίσουμε την πραγματικότητα και να μιλήσουμε για την ποιότητα ζωής στην πόλη και στο δήμο.
Ένα από τα σημαντικά προβλήματα των ελληνικών πόλεων -και της Λαμίας- ήταν και είναι η έλλειψη χώρων πρασίνου και χώρων αναψυχής μέσα στην κατοικημένη περιοχή. Στη Λαμία καμία δημοτική αρχή τα τελευταία πενήντα χρόνια δεν έκανε κάτι για να προστατέψει, όχι να αυξήσει, τους ελεύθερους χώρους και το πράσινο. Αυτό οφείλεται – εντελώς επιγραμματικά – κυρίως στην έλλειψη οράματος από τους διοικούντες, στην έλλειψη στόχων και προτεραιοτήτων, αλλά και στα διάφορα μικροσυμφέροντα και τις συντεχνίες, που επί πολλά χρόνια καθυστερούσαν την επέκταση του Σχεδίου Πόλης. Αποτέλεσμα να επικρατήσει το τσιμέντο, η ασυδοσία των καταπατητών και η οικοπεδοποίηση των πάντων.
Τι να πρωτοαναφέρουμε. Τα Πηγαδούλια με τις δεντροστοιχίες, που χάθηκαν; Το ρέμα μεταξύ της Υψηλάντη και της Καραϊσκάκη, που σκεπάστηκε για να γίνουν πολυκατοικίες πάνω στα μπάζα; Τον Μυλαύλακα κατά μήκος της Τυμφρηστού, που κατά το μεγαλύτερο τμήμα του καταπατήθηκε; Τα δεκάδες οικόπεδα του Δημοσίου, που τα καταπατήθηκαν και κανένας δεν ενδιαφέρθηκε να τα αναζητήσει; Το Αραπόρεμα, που σκεπάστηκε για να γίνουν σπίτια αλλά και το σχολικό συγκρότημα της Ανθέων; Τα ρέματα του Προφήτη Ηλία, που έγιναν δρόμοι στο πέρασμά τους από την πόλη; Την αναγνώριση, ως ιδιωτικών, των χιλιάδων στρεμμάτων δασικής έκτασης της Αφράτης και των Βόρειων Καλυβίων (Σουλάκι); Τις καταπατήσεις της κοίτης και της πλημμυρικής ζώνης του Ξηριά; Τις καταπατήσεις στην περιοχή της Αγριλιάς; Τα δεκάδες αιωνόβια δέντρα, που οδηγήθηκαν στο θάνατο συνειδητά και παράνομα; Την Πλατεία Ελευθερίας, που την κατάντησαν «δεξαμενή» και την Πλατεία Πάρκου ένα μεγάλο αλώνι; Την καταστροφή των διατηρητέων νεοκλασικών κτιρίων, το γκρέμισμα της Δημοτικής Αγοράς; Αυτά δεν έγιναν αιώνες πριν. Έγιναν τα τελευταία χρόνια και κάποιοι έχουν συγκεκριμένες ευθύνες γιατί έπαιξαν και παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα δρώμενα της πόλης. Παρά τις αναμφισβήτητες διαπιστώσεις, δεν φαίνεται να υπάρχει πολιτική βελτίωσης.
Θα προσπαθήσω με προτάσεις να σκιαγραφήσω τις δυνατότητες, που έχει η αυτοδιοίκηση, ο δήμος εν προκειμένω, αξιοποιώντας και τον πολίτη, να προσπαθήσει να λύσει τέτοια θέματα, που σήμερα παρουσιάζονται σαν άλυτα προβλήματα Και προπαντός να προσπαθήσουμε, όλοι μαζί, να προσεγγίσουμε το ζήτημα του οράματος. Τι πόλη θέλουμε, πώς μπορούμε να δούμε τη Λαμία και τα χωριά της μετά από δέκα, είκοσι και πενήντα χρόνια. Με βάση αυτή τη σκέψη και με την επιστήμη της πρόβλεψης, θα μπορούσαμε, ίσως, να οδηγηθούμε στην απάντηση. Όχι όμως με γενικόλογες εκθέσεις ιδεών…
Λέω λοιπόν ότι είναι απαραίτητο σήμερα, σε μια προσπάθεια ανάστροφης πορείας, η προώθηση και η υλοποίηση ενός ΣΧΕΔΙΟΥ με στόχους:
– την, με έναν τρόπο, ενοποίηση του αστικού πρασίνου και τη διασύνδεσή του με το περιαστικό και τους ορεινούς όγκους, που περιβάλλουν την πόλη, ώστε να δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο δίκτυο «πράσινων διαδρόμων και διαδρομών».
– την προστασία της γεωργικής γης, των δασών, των υγροτόπων και των άλλων στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος.
– την προστασία των περιοχών με ιδιαίτερα οικολογικά χαρακτηριστικά, που κινδυνεύουν με υποβάθμιση (Γοργοπόταμος, Δέλτα του Σπερχειού – υγροβιότοπος Μαλιακού, Ιαματικές Πηγές Θερμοπυλών και Δαμάστας, Ξηριάς, Παλαιά Δεξαμενή Λαμίας, παραποτάμιο δάσος του Σπερχειού, Λόφος του Κάστρου, Ισαδάκι, Προφήτης Ηλίας κ α).
-Την προστασία των στοιχείων ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς με την αποτύπωση, προστασία και ανάδειξη όλων των αρχαιολογικών και ιστορικών στοιχείων της γεωγραφικής έκτασης του δήμου, ακόμα και των πλέον ασήμαντων (οι Θερμοπύλες, το Γεφύρι της Αλαμάνας, η ιστορική γέφυρα του Γοργοποτάμου, το Ναρθάκι, ο Σταυρός, η Αγία Παρασκευή, η Τραχίνα, ο Κούβελος, το Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών, η παλιά γέφυρα του Ασωπού κ α).
– την δημιουργία ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου διαχείρισης και προστασίας των υδατικών πόρων της γεωγραφικής έκτασης του Δήμου.
– την προστασία και θωράκιση της πόλης και των οικισμών από πλημμύρες και φωτιές.
– Παρεμβάσεις, που αναφέρονται στο σύνολο του αστικού και περιαστικού χώρου της πόλης της Λαμίας και σε περιοχές όπως ο Λόφος Μιχαήλ και Γαβριήλ, ο Λόφος του Κάστρου, το βόρειο τμήμα της πόλης στα όρια με το Ισαδάκι, τα Νταμάρια δίπλα στο Νεκροταφείο, τα Νταμάρια στη Μεγάλη Βρύση, τα λατομεία, η οδός Δυοβουνιώτου, η Σιδηροδρομική Γραμμή, ο χώρος της ΠΕΛ και του Χαλκιοπούλιου, τα δύο στρατόπεδα, ο Ξηριάς, ο Μυλαύλακας.
ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ:
– Δημιουργία Πάρκου «Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης» σε δημοτικό ή δημόσιο χώρο κοντά στα όρια της πόλης.
– Ανάπλαση των Νταμαριών και των Λατομείων με την αποκατάσταση του φυσικού τους ανάγλυφου, την αναδάσωση, την κατασκευή χώρων Άθλησης και Αναψυχής.
– Μετεγκατάσταση των Στρατοπέδων και απόδοση του συνόλου των εκτάσεων, στο Δήμο.
– Προστασία των ορεινών όγκων γύρω από την Λαμία και διάνοιξη μονοπατιών για πρόσβαση και πεζοπορίες με σήμανση από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες.
– Δημιουργία ζωνών πρασίνου και μονοπατιών κατά μήκος του Ξηριά και δημιουργία Βοτανικού Κήπου.
– Δημιουργία χώρων υποδοχής, χώρων αναψυχής, πεζοπορίας και ποδηλάτου κατά μήκος του Σπερχειού, ιδιαίτερα στο τμήμα μεταξύ Αμουρίου, Σταυρού και Κόμματος.
– Οριοθέτηση, διατήρηση και αναβάθμιση των ρεμάτων, που ανήκουν στη γεωγραφική έκταση του Δήμου, που μπορούν να υποδεχθούν σημαντική βλάστηση.
– Ψηφιακή Αποτύπωση και προστασία των περιαστικών δασών, δημοσίων και ιδιωτικών, με τη βοήθεια των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS) (μελέτη πυροπροστασίας, χρήσεις γης, ρέματα, μονοπάτια και πεζοπορίες, χώροι αναψυχής).
– Φύτευση των ελεύθερων χώρων, των χώρων πρασίνου όλων των κατηγοριών με προτεραιότητα στους λόφους γύρω από την πόλη.
– Οριστική κατάρτιση του Κτηματολογίου και Δασικού Κτηματολογίου με την εποπτεία και παρακολούθηση του Δήμου, αν υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί και πρέπει να παρεμβαίνει, ως έχων ιδιαίτερο έννομο συμφέρον, για να προστατέψει το κοινωνικό αγαθό, τους ελεύθερους χώρους.
Κλείνοντας, αυτές είναι κάποιες προτάσεις. Ο καθένας μπορεί να έχει ακόμα περισσότερες στο μυαλό του. Προτάσεις λοιπόν υπάρχουν. Το ζήτημα είναι πως θα γίνουν πράξη. Δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές. Όμως η ενεργοποίηση του πολίτη, βάζοντάς τον στο κέντρο του προβλήματος, δίνει μια δυναμική και μια ελπίδα. Αρκεί να τον εμπιστευτούμε. Να διασφαλιστεί, σε ένα βαθμό, μια ουσιαστικότερη συμμετοχή του και να αποκτήσει θεσμικό ρόλο. Όχι μόνο στα χαρτιά, όπως οι Επιτροπές Διαβούλευσης, αλλά με πιο αυθόρμητες εκφράσεις και με βάση τα προβλήματα, χωρίς «υπηρεσιακή» αντιμετώπιση, αλλά με πρωτοβουλίες και συνεργασίες σε ένα πραγματικό πολύμορφο «κέντημα» ανθρώπινης δράσης. Θεματικές κινήσεις πολιτών, επιτροπές γειτονιάς, επιτροπές τετραγώνων για συγκεκριμένα θέματα, με επιμέρους δημοψηφίσματα και ανάλυση κινήτρων. Συνέδρια και ημερίδες με προτάσεις από τα κάτω και με την ουσιαστική συμμετοχή των δημοτών. Δεν χρειάζεται να γίνονται από τα πάνω. Ποτέ να μη γίνουν, αν δεν είναι προτάσεις από τα κάτω κι αν δεν είναι αποτέλεσμα ανάγκης∙ καταντάει υπηρεσιακή υποχρέωση.
Φαντάζει όλη αυτή η περιγραφή ως ουτοπία. Ναι, αλλά «δεν μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα που εμείς δημιουργήσαμε με τον ίδιο τρόπο σκέψης που τα δημιούργησε», μας λέει ο Αϊνστάιν.
Στέφανος Σταμέλλος
Πηγή: http://www.e-ecology.gr
