Την ανάγκη προσαρμογής των δημόσιων πολιτικών στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης επεσήμανε ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, κατά την ομιλία του, στο 1ο Συνέδριο «Energy Save», στο πλαίσιο της έκθεσης «Αυτοκίνηση-Electromobility 2023». Αναλύοντας τους πυλώνες μίας ολιστικής αντιμετώπισης των προκλήσεων, ιδιαίτερη έμφαση έδωσε, μεταξύ άλλων, στην προώθηση της ηλεκτροκίνησης.
Ειδικότερα, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών τόνισε ότι είναι αναγκαίο να ληφθούν αποφάσεις, σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, με σκοπό να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων, ώστε να επιβραδυνθεί η εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής και ταυτόχρονα, να επαναξιολογηθεί η ανθεκτικότητα των υποδομών μας, προκειμένου να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι όταν συμβαίνουν ακραία καιρικά φαινόμενα.
«Κρίσιμη παράμετρος είναι η ταχύτητα, γιατί το πρόβλημα υφίσταται», τόνισε ο κ. Σταϊκούρας, παρουσιάζοντας το πλαίσιο δράσεων της Κυβέρνησης που αποσκοπεί στην υλοποίηση της κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, ώστε να διαμορφωθεί ένα λιγότερο ρυπογόνο σύστημα μεταφορών, το οποίο, ταυτόχρονα, θα είναι περισσότερο ασφαλές, ανταγωνιστικό, ευφυές, οικονομικά προσιτό και προσβάσιμο για όλους.
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών ανέπτυξε τους τρεις πυλώνες στους οποίους αναπτύσσονται οι σχετικές δράσεις και αφορούν: στις βιώσιμες μεταφορές, με την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και την επένδυση στα μέσα μεταφοράς σταθερής τροχιάς, στην εισαγωγή ευφυών συστημάτων μεταφορών που προάγουν την έξυπνη κινητικότητα και μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και το κόστος των μετακινήσεων, καθώς και στην ανθεκτικότητα των υποδομών, οι οποίες αφορούν στις υπηρεσίες μεταφορών.
Ο κ. Σταϊκούρας δήλωσε ότιτο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει σταθερό προσανατολισμό στον εκσυγχρονισμό του συστήματος μεταφορών και στην «πράσινη» μετάβαση, με βασικά κριτήρια την οικονομική αποτελεσματικότητα, την κοινωνική ανταποδοτικότητα και την περιβαλλοντική ευαισθησία.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα:
«Το Συνέδριο «Energy Save», με αντικείμενο τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη προσαρμογής των δημόσιων πολιτικών στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, οι οποίες, όπως αποδείχτηκε πολύ πρόσφατα, με επώδυνο τρόπο και στη χώρα μας, είναι πλέον παρούσες.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, αντιμέτωποι με μία νέα κατάσταση, η οποία, όπως καταδεικνύει η ίδια η πραγματικότητα και προβλέπουν οι επιστήμονες και οι εκθέσεις διεθνών οργανισμών, αφορά στην όλο και συχνότερη εκδήλωση και εναλλαγή έντονων καιρικών φαινομένων.
Δικό μας χρέος είναι να απαντήσουμε σε αυτή τη νέα πρόκληση με δύο τρόπους:
Πρώτον, να λάβουμε αποφάσεις, σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, με τις οποίες να μειώσουμε τις εκπομπές ρύπων, ώστε να επιβραδύνουμε την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής (mitigation). Δεύτερον, να επαναξιολογήσουμε την ανθεκτικότητα των υποδομών μας, προκειμένου να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι όταν συμβαίνουν πλημμύρες, πυρκαγιές και καύσωνες (adaptation).
Κρίσιμη παράμετρος είναι η ταχύτητα. Γιατί, εκ των πραγμάτων, το πρόβλημα ήδη υφίσταται. Οφείλουμε, συνεπώς, να δράσουμε άμεσα και να προνοήσουμε, σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο. Ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται περίπου για το ¼ των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την Πράσινη Συμφωνία έχει τεθεί ως στόχος, η μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2050.
Στόχος φιλόδοξος, αλλά αν αναλάβουμε τις δράσεις που προβλέπει η κοινή μας στρατηγική για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, θα διαμορφώσουμε ένα λιγότερο ρυπογόνο σύστημα μεταφορών, το οποίο, ταυτόχρονα, θα είναι περισσότερο ασφαλές, ανταγωνιστικό, ευφυές, οικονομικά προσιτό και προσβάσιμο για όλους.
Ενδεικτικά, στους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προβλέπεται ότι όλοι οι τρόποι μεταφοράς πρέπει να καταστούν πιο βιώσιμοι, με ευρέως διαθέσιμες πράσινες εναλλακτικές λύσεις και κατάλληλα κίνητρα για την προώθηση της μετάβασης.
Συγκεκριμένα ορόσημα έχουν τεθεί στην πορεία του ευρωπαϊκού συστήματος. Έως το 2030, τουλάχιστον 30 εκατομμύρια αυτοκίνητα μηδενικών εκπομπών θα πρέπει να κυκλοφορούν στους ευρωπαϊκούς δρόμους, ενώ έως το 2050, σχεδόν όλα τα αυτοκίνητα, ελαφρά επαγγελματικά, τα λεωφορεία καθώς και τα νέα βαρέα επαγγελματικά οχήματα, θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών. Επίσης, έως το 2030, η σιδηροδρομική κυκλοφορία υψηλής ταχύτητας χρειάζεται να διπλασιαστεί σε όλη την Ευρώπη, ενώ, έως το 2035, μεγάλα αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών θα πρέπει να είναι διαθέσιμα στην αγορά.
Τέλος, έως το 2030, τα προγραμματισμένα ταξίδια με μέσα μαζικής μεταφοράς κάτω των 500 χιλιομέτρων θα πρέπει να έχουν ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και θαλάσσια σκάφη μηδενικών εκπομπών θα πρέπει να είναι διαθέσιμα στην αγορά, ενώ, έως το 2050, θα πρέπει να έχει κατασκευαστεί ένα πλήρως λειτουργικό, πολυτροπικό διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, για βιώσιμες και έξυπνες μεταφορές με συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας.
Ειδικότερα, για να καταστούν βιώσιμες οι μεταφορές απαιτείται, μεταξύ άλλων, η ενίσχυση της υιοθέτησης οχημάτων, αεροπλάνων μηδενικών εκπομπών, ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ταυτόχρονα με τη δημιουργία συναφών υποδομών, όπως η εγκατάσταση 3 εκατομμυρίων δημόσιων σημείων φόρτισης, έως το 2030, πανευρωπαϊκά.
Σε αυτό το πεδίο έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα στην Ελλάδα, όπου καταγράφεται αξιοσημείωτη αύξηση στη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης. Συγκριμένα, το 2019 υπήρχαν 58 σημεία φόρτισης σε όλη την Ελλάδα. Σήμερα, ο αριθμός τους υπερβαίνει τις 3.500, με στόχο να αναπτυχθούν 25.000 σημεία φόρτισης έως το 2030.
Ταυτόχρονα, το ποσοστό των ταξινομήσεων ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων κυμαίνεται πλέον στο 10%, από 0,4% το 2019, ως αποτέλεσμα και της πολιτικής κινήτρων για την αγορά ηλεκτροκίνητων οχημάτων, η οποία και θα συνεχιστεί.
Ήδη αιτήθηκαν 2.629 πολίτες για υπαγωγή στο Πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά 2», από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το οποίο έχει πλέον την ευθύνη προώθησης της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας. Ενώ, ως τώρα έχουν υποβληθεί 19.000 αιτήσεις για το β’ κύκλο, και έχουν εγκριθεί 11.175 από αυτές. Εκτιμάται ότι ως το τέλος Οκτωβρίου θα εξεταστούν άλλες 5.000 αιτήσεις. Μάλιστα, σχεδόν 3 στις 4 αιτήσεις αφορούν δίκυκλα, τρίκυκλα, μικρά αυτοκίνητα και ποδήλατα, στοιχείο που αποτυπώνει και τη στροφή της αγοράς προς τη μικρο-κινητικότητα.
Παράλληλα, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, στο πεδίο ευθύνης του, πρωτοστατεί στην προσπάθεια μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, με επενδύσεις στην ανάπτυξη «πράσινων» μέσων σταθερής τροχιάς, κατασκευάζοντας εμβληματικά έργα – όπως είναι το Μετρό στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά και με την προμήθεια ηλεκτροκίνητων λεωφορείων και άλλων οχημάτων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, ενισχύοντας και εκσυγχρονίζοντας το στόλο των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Η κυκλοφορία των πρώτων 250 ηλεκτροκίνητων λεωφορείων προβλέπεται την άνοιξη του 2024, και αναμένεται θα δώσει το έναυσμα της μετάβασης σε ένα αστικό σύστημα μεταφορών λιγότερο ρυπογόνο, αλλά και περισσότερο φιλικό προς τους χρήστες. Στην ίδια κατεύθυνση, υλοποιείται η ψηφιοποίηση του συνόλου των διαδικασιών στις υπηρεσίες μεταφορών, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση ευφυών τεχνολογικών συστημάτων, που προάγουν την έξυπνη κινητικότητα, η οποία αποτελεί τον δεύτερο πυλώνα της στρατηγικής μας για βιώσιμες μεταφορές. Τα άμεσα οφέλη των καινοτόμων εφαρμογών είναι ο περιορισμός της γραφειοκρατίας, η εξοικονόμηση διοικητικού κόστους, αλλά και η μείωση της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης, καθώς η εισαγωγή των ευφυών συστημάτων μεταφορών και των ηλεκτρονικών διαδικασιών συνεπάγεται χιλιάδες λιγότερες μετακινήσεις φυσικών προσώπων και οχημάτων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τις θετικές συνέπειες των σύγχρονων τεχνολογιών στις μεταφορές συνιστά η αστική εφοδιαστική αλυσίδα, όπου πολλές επιχειρήσεις διεκπεραιώνουν πλήθος παραγγελιών, γρήγορα και αποτελεσματικά, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά τους. Σε αυτό το σημείο, επιτρέψτε μου μια παρένθεση: ειδικά για το κυκλοφοριακό, αλλά και συνολικά για το ζήτημα της ορθολογικής διαχείρισης των πόρων στο αστικό περιβάλλον, δρομολογούμε τη σύσταση μητροπολιτικών φορέων σε Αττική και Θεσσαλονίκη.
Τρίτος πυλώνας είναι η ανθεκτικότητα των μεταφορών, άρρηκτα συνδεδεμένη με τις υποδομές. Στην ευρωπαϊκή δέσμευση για την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) έως το 2030, ο σιδηρόδρομος κατέχει δεσπόζουσα θέση. Δυστυχώς, οι ζημιές που προκλήθηκαν από την κακοκαιρία είναι εκτεταμένες. Είμαστε αποφασισμένοι, και έχουμε βρει τους πόρους, ώστε να αποκαταστήσουμε, το συντομότερο δυνατόν, την εύρυθμη λειτουργία του.
Παράλληλα, ενεργούμε στην κατεύθυνση συμμετοχής της Ελλάδας στους νέους σιδηροδρομικούς εμπορευματικούς διαδρόμους, όπως είναι αυτός που συνδέει «Βαλτική Θάλασσα – Εύξεινο Πόντο – Αιγαίο Πέλαγος», προωθούμε το έργο της ανάπτυξης της σιδηροδρομικής σύνδεσης «Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς – Βάρνα – Ρούσε», και συμμετέχουμε στις συζητήσεις για τη συμμετοχή της χώρας μας στις εναλλακτικές οδούς εξαγωγών ουκρανικών σιτηρών.
Συνοψίζοντας, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στον τομέα των υποδομών και των μεταφορών, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής και της πράσινης μετάβασης, απαιτούν την υιοθέτηση και υλοποίηση μιας συνεκτικής πολιτικής, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, για δύο θεμελιώδεις λόγους:
Πρώτον, γιατί η επένδυση στις βιώσιμες μορφές κινητικότητας πρέπει να προστατευθεί και δεύτερον, γιατί η προσπάθεια της αποκατάστασης των επιπτώσεων από τις φυσικές καταστροφές θα μένει ατελέσφορη αν δεν εκτιμήσουμε σωστά τον συντελεστή της ανθεκτικότητας των υποδομών μας. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει σταθερό προσανατολισμό στον εκσυγχρονισμό του συστήματος μεταφορών, με βασικά κριτήρια την οικονομική αποτελεσματικότητα, την κοινωνική ανταποδοτικότητα και την περιβαλλοντική ευαισθησία.
Εργαζόμαστε, με συνέπεια και αποφασιστικότητα, για βιώσιμες, έξυπνες και ανθεκτικές υποδομές και μεταφορές. Και είμαστε ρεαλιστικά αισιόδοξοι ότι θα τα καταφέρουμε».
