Όψιμες και ανειλικρινείς χαρακτηρίσαμε στις αρχές του χρόνου τις αντιδράσεις του ΦΟΔΣΑ Στερεάς για τις «αλλαγές» στο σχεδιασμό της κυβέρνησης αναφορικά με την ιδιωτικοποίηση μέσω ΣΔΙΤ στην κατασκευή των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και γενικότερα στην υλοποίηση του Περιφερειακού Σχεδίου (ΠΕΣΔΑ). Λέγαμε μάλιστα ότι δεν χρειάζονται πολλά σχόλια, γιατί δυστυχώς επιβεβαιωνόμαστε, όταν λέγαμε ότι οι όποιες καθυστερήσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων οφείλονται στα σχέδια για την ιδιωτικοποίηση και το μοίρασμα της πίτας ανάμεσα στις εταιρείες του κλάδου. Πάντα οι αδικαιολόγητες καθυστερήσεις έχουν ως σκοπό την υπονόμευση και την αδυναμία επίτευξης των στόχων για να φανεί η αναγκαιότητα της ιδιωτικοποίησης. Τα ίδια μπορεί να πει κανείς και τώρα, με αφορμή την πρόσφατη ανακοίνωση του ΦοΔΣΑ Στερεάς / απάντηση στο γιατί δεν εντάχθηκαν οι Μ.Ε.Α. Άμφισσας, Λαμίας και Χαλκίδας στο ΕΣΠΑ.
Πριν ακριβώς εφτά χρόνια, τον Νοέμβριο του 2016, γράφαμε για το προτεινόμενο «Αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας» στις παρατηρήσεις για διαβούλευση:
«Συμπερασματικά, τα νούμερα δείχνουν ότι πρόκειται για έναν ΠΕΣΔΑ που προσπαθεί, υπό το βάρος του ΕΣΔΑ, να νομιμοποιήσει προειλημμένες αποφάσεις για σχεδιασμούς προσανατολισμένους στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των εταιριών και του λόμπι των σκουπιδιών και εις βάρος των πολιτών. Αποδείξαμε ότι κινείται αντίθετα από τις επιταγές του ΕΣΔΑ, γιατί δεν προωθεί την τοπική διαχείριση και θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων του ΕΣΔΑ για χωριστή συλλογή μέσω της σκόπιμης υποεκτίμησης των απαραίτητων οικονομικών πόρων. Ακολουθεί την παρωχημένη λογική της χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ, που αφήνει σχεδόν εκτός τη Διαλογή στην Πηγή – των ανακυκλώσιμων την παραπέμπει στα ΣΣΕΔ – και είναι ελάχιστη για τις άλλες δράσεις, δίνοντας τη μερίδα του λέοντος σε έργα ΜΕΑ/ΧΥΤΥ, και δε βλέπουμε πώς θα εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις και οι στόχοι, που θέτει η ΕΕ και ο ΕΣΔΑ, για έργα και δράσεις στην κορυφή της ιεράρχησης των αποβλήτων.
Αγνοεί ότι η τρέχουσα πρόσκληση του ΕΣΠΑ κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση της από 30/8/2016 επιστολής “βόμβας” από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θέτει ευθέως θέμα μη χρηματοδότησης νέων ΧΥΤΥ και μονάδων επεξεργασίας παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και όταν «τηρούνται πλήρως οι στόχοι της ιεράρχησης των αποβλήτων»∙ η οποία επιστολή χαρακτηρίζει τις ΜΕΑ “μη βέλτιστες επιλογές διαχείρισης αποβλήτων” και προτρέπει να δοθούν κίνητρα “στις αρμόδιες αρχές και στους φορείς διαχείρισης αποβλήτων να ανέβουν σε υψηλότερες βαθμίδες της ιεράρχησης αποβλήτων και να απομακρυνθούν από την τρέχουσα εξάρτηση από την υγειονομική ταφή και τις λύσεις στο τελικό στάδιο επεξεργασίας αποβλήτων (μονάδες ΜΒΕ και αποτεφρωτήρες)”.
Επομένως ο ΠΕΣΔΑ προσανατολίζει τη χρηματοδότηση σε έργα, που κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν ασύμβατα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ με συνεπαγόμενο χάσιμο πολύτιμου χρόνου ή, ακόμη χειρότερα, ενταγμένα έργα να μην χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκούς πόρους. Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας παρακολουθούν πώς κινούμαστε∙ και είναι πλέον καιρός οι δήμοι, ο ΦοΔΣΑ και η Περιφέρεια να αφήσουν τις υπεκφυγές με τη σύνταξη ενός προσχηματικού ΠΕΣΔΑ και να πιέσουν οι ίδιοι την κεντρική κυβέρνηση στη σωστή κατεύθυνση, γιατί το μπαλάκι των ευθυνών θα γυρίσει πίσω∙ και θα πληρώσουμε όλοι μας τις συνέπειες των μέχρι τώρα ανορθολογικών επιλογών τους.»
Κα καταλήγαμε λέγοντας: «Πέρα από όλα αυτά, θεωρούμε ότι υπάρχει μια βασανιστική, ακόμα και σκόπιμη, καθυστέρηση. Βασανιστική για όλους εμάς και για το ίδιο το σύστημα. Σκόπιμη γιατί εξυπηρετούνται τα σχέδια κάποιων συμφερόντων. Στοιχεία, όπως η μη επαρκής χρηματοδότηση, οι καθυστερήσεις της κυβέρνησης, των δημοτικών αρχών και της Περιφέρειας, η αδράνεια της κοινωνίας και η έλλειψη εμπιστοσύνης σε κάθε σχέδιο, η επιδίωξη από όλους να υπάρξουν εύκολες λύσεις, αλλά και η ποικιλότροπη πίεση των εταιρειών στο χώρο των αποβλήτων, δημιουργούν μια εκρηκτική κατάσταση που προκαλεί ανησυχίες σε όσους ασχολούνται περισσότερο.»
Το ζήτημα είναι τελικά καθαρά πολιτικό και έχει να κάνει και με τον ρόλο της αυτοδιοίκησης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ΦΟΔΣΑ είναι Ανώνυμη Εταιρεία των ΟΤΑ. Άρα το ζήτημα είναι τι κάνουν οι δήμαρχοι, τι κάνει η αυτοδιοίκηση. Εδώ και τόσα χρόνια ΔΕΝ διεκδίκησαν και ΔΕΝ διαχειρίστηκαν σωστά και κατά προτεραιότητα τα θέματα των απορριμμάτων στην Στερεά και σε όλη την Ελλάδα. Έγραψαν κανονικά στα παλιά τους τα παπούτσια τον ΕΣΔΑ, τα ΠΕΣΔΑ κλπ κλπ αφήνοντας τις εταιρείες του κλάδου να κάνουν παιχνίδι «με ψηλές μπαλιές»… Τί να κάνει το προσωπικό του ΦΟΔΣΑ, όταν δεν κάνει ο πρωθυπουργός, ο Υπουργός, ο Γεν Γραμματέας, αλλά και η Περιφέρεια, οι δήμαρχοι και η ΠΕΔ Στερεάς. Όταν δεν κάνει η αυτοδιοίκηση, που έχει γίνει το μακρύ χέρι της κυβέρνησης. Όλα τα έργα πια γίνονται/θα γίνονται με ΣΔΙΤ και απευθείας αναθέσεις, ακόμα και τα νηπιαγωγεία. Οι κρίσεις και οι φυσικές καταστροφές, οι πλημμύρες και οι φωτιές, είναι το πρόσχημα.
Όπως κάθε δημόσιο αγαθό και «κοινό», η διαχείριση των απορριμμάτων αποδομείται. Παντού τα ίδια. Χωρίς δημότες, χωρίς αντιρρήσεις, χωρίς διαδικασίες, χωρίς διαβουλεύσεις, χωρίς απολογισμούς -ποιος δήμαρχος απολογείται για τον ΦΟΔΣΑ- με κατοίκους πελάτες που πάνε κι έρχονται, ψωνίζουν, πληρώνουν τα τέλη τους, ενδιαφέρονται να είναι ο κάδος τους καθαρός, και ως εκεί. Διοικούνται από δημάρχους ανεξέλεγκτους, που εγκαθίστανται για 5 χρόνια και κάνουν ό,τι θέλουν. Αυτή είναι η κατάσταση.
Στέφανος Σταμέλλος
