Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της Συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση του προγράμματος 2022 του θεσμού του ΥΠΠΟΑ «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός», που έδωσαν η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Θα ήθελα να σας καλωσορίσω και φέτος στο φιλόξενο περιβάλλον της Λυρικής. Είναι μεγάλη τιμή να σας έχουμε κοντά μας. Θα ήθελα επίσης να καλωσορίσω και όλους εσάς που μας τιμάτε με την παρουσία σας σήμερα εδώ για να σας παρουσιάσουμε το Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα της 3ης συνεχόμενης διοργάνωσης του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» το οποίο κινείται στο θεματικό άξονα της επετείου μνήμης για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Έχοντας διανύσει με επιτυχία και παρά τις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας των δύο προηγούμενων χρόνων δύο διοργανώσεις, δύο χρόνια πρωτογενούς καλλιτεχνικής δημιουργίας, εστιάζοντας κατά κύριο λόγο στο κοινό της περιφέρειας. Αυτό για εμένα είναι το πιο σημαντικό ή ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα. Και έχοντας το μοναδικό προνόμιο να παρουσιάζουμε το πρόγραμμά μας σε αξιόλογους μοναδικούς αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία.
Ξεκινάμε φέτος, λοιπόν, με εμπειρία και γνώση από τα δύο προηγούμενα χρόνια και με ένα φιλόξενο πρόγραμμα, θα σας το ανακοινώσουμε μετά, που θα φέρει σε δημιουργικό διάλογο το σύγχρονο πολιτισμό με την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Η δημιουργία αυτού του τόσο σημαντικού θεσμού είναι, Υπουργέ μου, δική σας και πρέπει να σας ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα για αυτό. Είναι ένας θεσμός τον οποίο αγκάλιασε το κοινό της περιφέρειας και από την πρώτη στιγμή στηρίχθηκε και από όλες τις τοπικές αρχές από τα φεστιβάλ, από την περιφέρεια, από τους Δήμους κτλ, και πλέον μπορούμε να θεωρούμε ότι αποτελεί μία από τις κεντρικές διοργανώσεις μεγάλης κλίμακας στην Ελλάδα.
Θα σας παρακαλούσα να μας πείτε λίγα λόγια για τη φετινή διοργάνωση του «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός».
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ: Ευχαριστώ πολύ, Γιώργο. Καταρχήν να ευχαριστήσω στο πρόσωπό σου όλους τους συνεργάτες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής που έχετε αγκαλιάσει το συγκεκριμένο θεσμό και στην ουσία μαζί με το Υπουργείο Πολιτισμού και τις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες το «τρέχετε» και έχει αυτή την επιτυχία και την αποδοχή από τον κόσμο.
Να σας καλωσορίσω και εγώ με τη σειρά μου. Χαίρομαι ιδιαίτερα που είστε εδώ και είναι ένα κοινό που είναι και μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι. Η παρουσία σας εδώ δείχνει ακριβώς το ενδιαφέρον το οποίο έχει κερδίσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Ήταν ούτως ή άλλως μέσα στην πολιτική μας, έτσι όπως είχε διατυπωθεί από πολύ νωρίς, από τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, ότι ένας από τους βασικούς στόχους του Υπουργείου Πολιτισμού αυτής της κυβέρνησης ήταν η μίξη της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία.
Το έχω πει πάρα πολλές φορές ότι οι δύο τομείς είναι επί της ουσίας ένας -τυπική είναι η διάκριση αυτή- καθώς η μεν σύγχρονη δημιουργία εμπνέεται, ερμηνεύει με το δικό της τρόπο και δημιουργεί από τη γνώση του πολιτιστικού αποθέματος.
Από την άλλη πλευρά, τα ίδια τα μνημεία, όταν κανείς τα βλέπει μέσα από μία σύγχρονη δημιουργία από τους ίδιους τους επιστήμονες που τα μελετούν και τα προστατεύουν, μπορούν να ερμηνευτούν διαφορετικά και να δώσουν όλη τη διάσταση των αξιών την οποία φέρουν. Επομένως, βασική μας πολιτική επιλογή ήταν αυτή η ώσμωση.
Το «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» θα γινόταν κάποια στιγμή. Απλώς, όπως πάλι έχουμε πει, το λέγαμε και πέρσι σε αυτή την αίθουσα, το επισπεύσαμε το 2020 προκειμένου να δοθεί μία διέξοδος στο σκληρό lockdown, στη σκληρή καραντίνα εκείνης της χρονιάς.
Είμαστε στην 3η χρονιά. Από πέρσι έχει αναλάβει και το τρέχει αποκλειστικά η Λυρική. Η Επιτροπή του 2022 η οποία εξέτασε τις 323 προτάσεις οι οποίες υποβλήθηκαν και μπορώ να πω μεταφέροντας τη γνώμη της Επιτροπής ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν και εξαιρετικά υψηλού επιπέδου.
Η Επιτροπή, λοιπόν, ήταν ο Γιώργος Κουμεντάκης, ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος, ο Έκτορας Λυγίζος, ο Δάφνις Κόκκινος, η Νατάσα Τριανταφύλλη, η Συραγώ Τσιάρα και η Αναστασία Γκαδόλου, ενώ εκ μέρους του ΥΠΠΟΑ συμμετείχαν χωρίς δικαίωμα ψήφου, η καθ. Άννα Παναγιωταρέα και η Δήμητρα Φίλιου, Αρχαιολόγος στη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Η φετινή χρονιά αφιερωμένη στη μνήμη της μεγάλης καταστροφής, της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και στη δυναμική την οποία έδωσαν οι πρόσφυγες ερχόμενοι από τις εστίες τους στην Ελλάδα περιλαμβάνει 140 εκδηλώσεις, εκ των οποίων οι 23 αφορούν το θέατρο, 18 τη μουσική, 6 το χορό, 6 τα εικαστικά, είναι 14 παραστάσεις για παιδιά και εφήβους και 3 το μουσικό θέατρο.
Πρόκειται για 70 νέες παραγωγές. Και όπως έγινε και πέρσι, οι παραγωγές θα παρουσιαστούν στο πλαίσιο του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» και από εκεί και πέρα οι καλλιτέχνες θα τις έχουν στη διάθεσή τους ώστε να τις διαχειριστούν όπως εκείνοι νομίζουν.
Οι αρχαιολογικοί χώροι, εκτός Περιφέρειας Αττικής, γιατί πολύ συνειδητά είπαμε ότι το πρόγραμμα αυτό να μην αφορά την Περιφέρεια της Αττικής, καθώς στην Αττική γίνεται το φεστιβάλ και γίνεται και ένα άλλο πλήθος εκδηλώσεων, αφορούν σε 66 αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και μνημεία.
Για εμένα είναι σημαντικό ότι οι 28 από τους χώρους που μετέχουν σήμερα στο πρόγραμμα μετέχουν για πρώτη φορά. Πράγμα που δηλώνει ότι πέρα από την τοπική κοινωνία που ζητά τη συμμετοχή της σε αυτό το πρόγραμμα, δηλώνει και την προσπάθεια την οποία έχουν καταβάλει οι αρχαιολόγοι, οι Εφορίες Αρχαιοτήτων, η Αρχαιολογική Υπηρεσία, στο να διευρύνουν τους χώρους οι οποίοι αποδίδονται για τέτοιου είδους εκδηλώσεις, ακριβώς συμπλέοντας απολύτως με την ιδέα που σας είπα προηγουμένως, της ώσμωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία.
Από εκεί και πέρα, τα λέμε κάθε χρόνο, στο πρόγραμμα αυτό απασχολούνται μερικές εκατοντάδες καλλιτέχνες, τεχνικό υποστηρικτικό προσωπικό και βεβαίως τα στελέχη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας επιφορτισμένα με την προστασία των συγκεκριμένων αρχαιολογικών χώρων, είτε είναι το επιστημονικό προσωπικό, είτε είναι και εκεί υποστηρικτικό προσωπικό αλλά και οι αρχαιοφύλακες.
Σε όλους θέλω πραγματικά να εκφράσω ευγνωμοσύνη γιατί όπως και το κοινό αγαλλίασαν και υποστηρίζουν ενθέρμως αυτή τη συγκεκριμένη προσπάθεια, αυτό το νέο θεσμό, ο οποίος και σήμερα και για τη φετινή χρονιά χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και προφανώς θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται από τους εθνικούς πόρους και τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για τα επόμενα τουλάχιστον 3 χρόνια.
Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ, Γιώργο.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Ευχαριστώ πολύ. Να πω λίγα λόγια για τον προϋπολογισμό της φετινής διοργάνωσης. Ανέρχεται στα 2.232.000€ εκ των οποίων για το θέατρο δίνονται 779.800€. Πηγαίνει αναλογικά με τον αριθμό των προτάσεων, ανά κατηγορία. Για τη μουσική 595.200€, για τις παραστάσεις δράσεις για παιδιά και εφήβους 334.800€, για το χορό 223.200€, για τις εικαστικές τέχνες, performance 186.000€ και για το μουσικό θέατρο 93.000€.
Οι καλλιτέχνες, οι φορείς που επελέγησαν για το φετινό πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» θα παρουσιάσουν το πρόγραμμά τους από τις 15 Ιουλίου έως τις 15 Σεπτεμβρίου. Και φυσικά τη δική τους ανάγνωση πάνω στο θεματικό άξονα που σας είπε και η Υπουργός μας πριν, της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Με μαρτυρίες πραγματικών προσώπων, καταγραφές από τις σελίδες της ελληνικής λογοτεχνίας και τα επίκαιρα της εποχής, φωτίζουν προσωπικές διαδρομές με συλλήψεις, διωγμούς, διαφυγές κτλ. Ξεθάβουν από τα, δηλαδή από τα κιτάπια της ιστορίας ονόματα πλοίων που συνέβαλαν στη μεγάλη διάσωση και διάφορα άλλα θέματα. Εστιάζουν στις οικογενειακές αναμνήσεις, επισημαίνουν τη σκληρότητα που φυτεύει ο πόλεμος στις ψυχές όλων των ανθρώπων ανεξαρτήτως εθνικότητας.
Μιλούν για περιπτώσεις ενδεικτικές της γενικότερης κατάστασης που οι πρόσφυγες μπόλιασαν την Ελλάδα με τον πολιτισμό τους και την οδήγησαν μπροστά. Εξερευνούν το τότε μέσα από το σήμερα. Ψάχνουν ομοιότητες και διαφορές. Ερευνούν, εξηγούν, διαμορφώνουν όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες με το φετινό μας πρόγραμμα μέσα από το θέατρο, τη μουσική, το χορό, τα εικαστικά. Βρίσκουν, λοιπόν, ένα νέο δρόμο, το δικό τους δρόμο για να τιμήσουν τη δική τους ιστορία και ταυτόχρονα τη δική μας ιστορία.
Η τέχνη ελπίζουμε ότι λειτουργεί ή ότι θα λειτουργήσει ως θεματοφύλακας της μνήμης, ως γνώστης ιστορίας, ως υπενθύμιση, ως μαρτυρία. Και στο σημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να σας παρουσιάσω συνοπτικά το φετινό πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» με ημερολογιακή ακολουθία.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όπως και στις προηγούμενες δύο και όπως σας είπε η Υπουργός, διοργανώσεις του θεσμού, οι παραγωγές ανήκουν στους καλλιτέχνες. Αυτό τι σημαίνει; Ότι μετά από το πέρας των εκδηλώσεων του «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» ανήκουν αποκλειστικά στα Σχήματα, στους καλλιτέχνες, στις ομάδες, οι οποίες τα δημιούργησαν και μπορούν να τα παίξουν όποτε και όπως θέλουν.
Θα ήθελα εδώ να ευχαριστήσω και από τη μεριά της Λυρικής όλα τα μέλη της Επιτροπής που αναφέρατε προηγουμένως για την εξαιρετική συνεργασία που είχαμε, για την πολύ μεγάλη και σημαντική επιμέλεια που έδειξαν σε όλον αυτόν τον προγραμματισμό με την αγάπη που το αγκάλιασαν. Επίσης θέλω να σας πω ότι η Εθνική Λυρική Σκηνή όντως το έχει αγκαλιάσει με πολύ μεγάλη αγάπη και το γνωρίζετε αυτό. Όλα μας, και τα τεχνικά και το διοικητικό μας προσωπικό, και το καλλιτεχνικό. Όλοι προσφέρουν το καλύτερο που μπορούν για τον συγκεκριμένο θεσμό.
Κλείνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω και εσάς, θερμά, Υπουργέ μου, και πάλι, για την αμέριστη στήριξή σας και των συνεργατών σας και τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, τις Τοπικές Αρχές, τις Περιφέρειες, τους Δήμους, τους Φορείς, τα Φεστιβάλ, όλους τους Πολιτιστικούς Συλλόγους. Φυσικά τις Εφορείες Αρχαιοτήτων και τους αρχαιοφύλακες που συμβάλλουν κάθε χρόνο τόσο αποτελεσματικά στην επιτυχία του θεσμού. Και θα μου επιτρέψετε να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως την κ. Αναστασία Γκαδόλου για την αμέριστη βοήθειά της και συμπαράσταση, όχι μόνο στη διαδικασία, γιατί είναι και στην Επιτροπής Αξιολόγησης, αλλά και για την πραγματικά καθοριστική συμβολή της σε όλα τα στάδια της διοργάνωσης. Είναι πάντα κοντά μας και της είμαστε ευγνώμονες.
Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους της Λυρικής Σκηνής και της ομάδας εργασίας, που ασχολούνται ειδικά με αυτό το πρόγραμμα, και το τρέχουν με πολύ μεγάλη ζέση και αγάπη, και τη φετινή διοργάνωση όπως και τις περσινές…
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Και όλους τους καλλιτέχνες και τις ομάδες που συμμετέχουν.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ:…και όλους τους καλλιτέχνες φυσικά που είστε εδώ μαζί μας που συμμετέχετε. Όντως οι προτάσεις ήταν εξαιρετικές φέτος, το λέω και ως μέλος της Επιτροπής, στο κομμάτι της μουσικής. Βρεθήκαμε σε πολύ δύσκολη, ήταν δύσκολο να επιλέξουμε ποιες από αυτές θα ήταν στον τελικό προγραμματισμό και πραγματικά λυπούμαστε ιδιαίτερα, εγώ στο κομμάτι της μουσικής πολύ, αλλά πιστεύω και όλοι οι συνάδελφοι, διότι πολύ καλές προτάσεις δυστυχώς με τον περιορισμό που είχαμε των 70 παραγωγών δεν μπορέσαμε να τις συμπεριλάβουμε.
Αν θέλετε ερωτήσεις, είμαστε στη διάθεσή σας.
ΖΗΣΗΣ: Βλέποντας τη λίστα των Φορέων που πήραν την επιχορήγηση, θα μιλήσω για το θέατρο και λόγω της ιδιότητας μου ως κριτικού θεάτρου, βλέποντας τη λίστα των Φορέων που πήραν επιχορήγηση για το θέατρο, και συγκρίνοντάς την με αυτήν του ’21 παρατήρησα ότι οκτώ θεατρικοί φορείς μοιράζονται εξίσου τα ίδια ποσά των 60.000,00€ και 30.000,00€ ποσών από την προηγούμενη, από το 2021. Δηλαδή το 1/3 από τους 23 Φορείς που επιχορηγήθηκαν πήγαν στους ίδιους φορείς του ’21 και μάλιστα μοιράστηκαν τριακόσιες, σχεδόν τα μισά χρήματα, τριακόσιες τόσες χιλιάδες, δεν θυμάμαι ακριβώς το ποσό.
Θα ήθελα να ρωτήσω, α) ποιο ήταν το σκεπτικό και το κριτήριο της αξιολόγησης, β) εάν αυτή η σύμπτωση, αν θέλετε, μπορεί να θέσει κάποια ερωτήματα για την αξιοκρατία της επιλογής, των επιλογών, και, γ) αν θα ήταν θεμιτό να ανακοινώνονται όλες οι υποβληθείσες προτάσεις στο κοινό. Λέγομαι Κώστας Ζήσης, από το Φραντσάιλ Magazine και το Ντοκουμέντο.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Η αλήθεια είναι ότι μέσα στα κριτήρια της προκήρυξης δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, δηλαδή δεν δεσμεύεται η Επιτροπή στο να επιλέξει μία ομάδα η οποία και στο παρελθόν, δηλαδή στα προηγούμενα χρόνια. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι για καθαρά ηθικούς λόγους, όπως εσείς το περιγράφετε, το έχουμε λάβει υπόψη μας, απλώς ήταν τόσο εξαιρετικές προτάσεις που μας ήταν πολύ δύσκολο να τις αγνοήσουμε. Οπότε τα κριτήρια ήταν καθαρά καλλιτεχνικά, ουσίας, αξίας της συγκεκριμένης πρότασης και με αυτόν τον τρόπο πέρασε. Και ακριβώς αυτό αποδεικνύει ότι όντως τα κριτήρια είναι απολύτως αξιοκρατικά. Ακριβώς επειδή δεν μείναμε στο ότι κάποιος αποκλείεται επειδή είχε κάνει και πέρυσι και πέρασε πέρυσι η πρότασή του, θεωρήσαμε ότι είναι πολύ άδικο για τους ίδιους τους … .
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η ποιότητα των δημιουργιών. Αυτό μας ενδιαφέρει. Άλλωστε, αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Διαχρονικά πάμπολλες επιχορηγήσεις, από τότε που ξεκίνησαν οι επιχορηγήσεις στα θέατρα, διέκοψαν, επανήλθαν οι επιχορηγούμενοι κρίνονται για την ποιότητα του έργου τους. Εάν κάποιος είναι πολύ καλός, θα πάρει και 2η και 3η φορά. Δεν είναι κοινωνικά τα κριτήρια στην προκειμένη περίπτωση.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Και η αλήθεια είναι ότι δεν το πιστεύουμε αυτό, οπότε νομίζω δεν θα αλλάξει και στην επόμενη χρονιά, δηλαδή θα είναι ακριβώς η ίδια διαδικασία.
ΑΠΟΣΤΟΛΙΑ ΠΑΠΑΔΑΜΑΚΗ: Γεια σας. Αποστολία Παπαδαμάκη. Ήθελα λίγο να πω τη δική μου πλευρά στον κ. Ζήση και να σας ευχαριστήσω, κ. Κουμεντάκη, κ. Μενδώνη. Είμαι μία χορογράφος που από το ’20… έχω βγει έξω από το θέατρο σε χώρους εξωτερικούς, αρχαιολογικούς και μη, και αυτό αν θέλετε έχω αφιερώσει τη ζωή μου σε αυτό. Το «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» ήρθε και αγκάλιασε κάτι που για μένα ήταν ένα όνειρο. Και μου δόθηκε η ευκαιρία να είμαι και δεύτερη χρονιά, θεωρώ ότι επειδή η πρότασή μου άξιζε, χωρίς αυτό δεν θα είχα τη δυνατότητα, γιατί άλλα πλαίσια επιδοτήσεων δεν μου δίνουν τη δυνατότητα μελετήσω τι σημαίνει το πάντρεμα της σύγχρονης δημιουργίας, της πολιτιστικής κληρονομιάς, του τόπου στον οποίον βρίσκεσαι με δύσκολες συνθήκες σε εξωτερικό χώρο. Απλώς ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ότι υπάρχουν πλευρές, επίπεδα, του τι συμβαίνει με αυτόν τον θεσμό που ακόμα και εμείς οι ίδιοι, δηλαδή οι καλλιτέχνες ίσως τα βιώνουν πλεονεκτήματα που τα βιώνουμε εμείς οι καλλιτέχνες που ακόμα δεν έχουν καταγραφεί στα θετικά του θεσμού. Και ελπίζω να γίνει σύντομα. Ευχαριστώ.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Ευχαριστούμε πολύ για την τοποθέτησή σας. άλλη ερώτηση;
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Αν μου επιτρέπεις, Γιώργο, εγώ αυτό το οποίο θα ήθελα να προσθέσω είναι ότι τα πράγματα είναι αξιοκρατικά ακριβώς γιατί κρίνεται η ποιότητα. Από εκεί και πέρα αυτό το οποίο δίνεται, προσφέρεται, από το Κράτος, από το Υπουργείο Πολιτισμού, στους καλλιτέχνες, είναι η διαχείριση της παράστασης. Είναι μία παράσταση η οποία χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου, μία δημιουργείται που χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το ελληνικό Δημόσιο, προ-παρουσιάζεται δύο ή τρεις ανάλογα με τον προγραμματισμό στα πλαίσια του συγκεκριμένου θεσμού, και από εκεί και πέρα, όπως έγινε και πέρυσι η ομάδα, ο καλλιτέχνης, ο οποίος έχει σχεδιάσει τη συγκεκριμένη παραγωγή, μπορεί να την διαχειριστεί όπως εκείνος θέλει.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Ακριβώς. Βασικός στόχος είναι η στήριξη των καλλιτεχνών και όχι μόνο, αλλά και των τεχνικών, κ.λπ.. Θα σας δώσω ένα νούμερο. Στις φετινές εκδηλώσεις ασχολούνται, απασχολούνται στο πρόγραμμα του θεσμού 2.200 άτομα. Και πρόκειται για καλλιτέχνες, τεχνικό, υποστηρικτικό προσωπικό, κ.λπ.. Αυτό λέει πολλά.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Και, επίσης, μέσα στα πλαίσια των αρχών που θέσαμε εμείς από το 2020, όταν προέκυψε η Πανδημία και έβγαλε όλες αυτές τις παθογένειες, είναι οι συμβάσεις των καλλιτεχνών. Οι τρίμηνες συμβάσεις των καλλιτεχνών που θεωρήσαμε ότι είναι αναγκαίες. Αυτά είναι τα μέτρα εκσυγχρονισμού και εξυγίανσης των παθογενειών που κληρονομήσαμε. Από εκεί και πέρα, η δημιουργία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αριστεία και την αριστεία προάγουμε.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι μία καταπληκτική πρωτοβουλία, σας το είχα πει και πέρυσι, αναγκαιότητα και καταπληκτική που συνδέει όχι μόνο το παρελθόν με το παρόν της καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά τη φύση της Ελλάδος που είναι τόσο σημαντική στη διαμόρφωση και του ψυχισμού και των καλλιτεχνικών δράσεων. Αυτό που ήθελα να ρωτήσω είναι, κατά πόσο αυτό, επειδή εκπροσωπώ ξένο Τύπο, κατά πόσο αυτό έχει προβληθεί στους ξένους ανταποκριτές εδώ και μέσω αυτών στα διάφορα Μέσα; Διότι είναι κάτι που οι ξένοι επισκέπτες έχουν να μάθουν πάρα πολλά για την Ελλάδα, τα οποία αγνοούν. Και κατά πόσον αυτό τους έχει πληροφορηθεί. Κάποιος που ταξιδεύει στην Ιθάκη, στην Κω, ξέρω εγώ πού, ότι υπάρχει αυτό το πράγμα το πολύ βασικό να δει;
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Με κάθε ευκαιρία αυτό το προβάλλουμε και στο εξωτερικό και στον Τύπο έξω, και έχουμε αρκετά δημοσιεύματα σε σχέση με αυτό. Η αλήθεια είναι ότι θα μπορούσε να γίνει ακόμα πιο συστηματική δουλειά.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Αυτό που μας είπατε πέρυσι το υιοθετήσαμε εν μέρει, όχι με την Aegean, αλλά όπου το Υπουργείο Πολιτισμού παρουσίασε δραστηριότητες στο εξωτερικό, τα φιλμάκια από το «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» ήταν μέρος του εκθεσιακού προγράμματος και μάλιστα είχαν πάρα πολύ θετική απήχηση και πολύ θετικά σχόλια.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Και στην Expo στο Ντουμπάι.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Στο Expo στο Ντουμπάι.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Στο Ντουμπάι είχαμε ένα ολόκληρο κομμάτι αφιερωμένο σε αυτό.
ΣΤΕΛΛΑ ΧΑΡΑΜΗ: Καλημέρα σας. Στέλλα Χαραμή. Μία ερώτηση, παρακαλώ, πάλι για οικονομικά δεδομένα θα ζητήσω μία απάντηση. Ασφαλώς δεν υπάρχει αμφιβολία για τον τρόπο που αφυπνίζει μνημεία αυτή η ενέργεια και πώς τα εμπλέκει και πάλι μέσα στη σύγχρονη ζωή και με σύγχρονη τέχνη. Ωστόσο, υπάρχουν διατυπώσεις από καλλιτέχνες θεάτρου, γιατί και εγώ θεατρική συντάκτρια είμαι, οι οποίες αναφέρουν ότι τα ποσά που δίνονται σε κάποιες παραστάσεις είναι ισόποσα με τα χρήματα που παίρνουν παραγωγές χειμερινού ρεπερτορίου, δηλαδή οι τακτικές, οι γνωστές επιχορηγήσεις, οι οποίες όμως παίζονται για 3-4 μήνες, απασχολούν πολύ περισσότερα άτομα και δεν εξαντλούνται σε 2-3 παραγωγές ή τέλος πάντων αν είναι στην ευχέρεια του καλλιτέχνη να το συνεχίσει. Τι απαντάτε σε αυτό, κα Υπουργέ;
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Κάθε πρόγραμμα έχει τη δική του λογική, έχει τις δικές του προδιαγραφές και τα δικά του κριτήρια. Αυτά είναι δύο εντελώς ανεξάρτητα προγράμματα. Το γεγονός ότι επιδοτούνται με ίδια ποσά, δεν σημαίνει κάτι. Αξιολογούνται από τις Επιτροπές οι οποίες κάνουν τη δουλειά τους με πάρα πολύ συνέπεια και καταλήγουν σε ένα αποτέλεσμα. Μην τα μπερδεύουμε τα πράγματα.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Επίσης, είναι λίγο, πιστεύω, άδικο, ακριβώς επειδή αυτό προέρχεται από τον χώρο του θεάτρου, που έχει και το μεγαλύτερο κομμάτι μέσα από τις επιχορηγήσεις, δεν το λέω συγκριτικά, λέω όμως ότι όλα τα υπόλοιπα τα οποία ξεχνάμε συνήθως που είναι η μουσική, που είναι ο χορός, που είναι το μουσικό θέατρο, που δεν έχουν πού την κεφαλήν κλίναι, που δεν έχουν κανένα φως στον ορίζοντα, ότι τους δίνεται αυτή η δυνατότητα. Εμείς σαν Λυρική Σκηνή, ξεφεύγω λίγο, και μου επιτρέπετε, Υπουργέ μου, κάναμε φέτος για πρώτη φορά ένα πρόγραμμα εκτός των τειχών, στην Πλάκα, φαντάζομαι μπορεί να το έχετε παρακολουθήσει, το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής, και εντοπίσαμε το ενδιαφέρον μας ακριβώς για αυτούς τους λόγους που είπα πριν στο κομμάτι της μουσικής. Είναι το μέρος αυτό και ο χορός, το ξέρουν και αρκετοί συνάδελφοι, μην πω για το μουσικό θέατρο, που δεν έχει φως στον ορίζοντα κανέναν, μην πω, αν βάλουμε στο γενικό πλαίσιο το παιδικό θέατρο ποιότητας, κ.λπ., αναπτύσσουμε τέτοιες δράσεις ακριβώς για να δοθούν και χρήματα εκεί που συνήθως δεν δίνονται. Και είναι κρίμα αυτό το συγκριτικό, δηλαδή, γιατί αυτό εγώ καταλαβαίνω, από αυτό που είπατε, είναι κρίμα, σε σχέση με τις υπόλοιπες τέχνες. Κάθε προκήρυξη έχει τις δικές τις προδιαγραφές και τα δικά της δεδομένα. Επομένως, είναι δύο πράγματα, σαν να συγκρίνεις πορτοκάλια με μαρούλια. Δεν μπορεί να συγκριθούν. Είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα. Δεν εννοώ τις παραστάσεις, για όνομα του Θεού, για να μην παρεξηγηθώ, εννοώ τον τρόπο παραγωγής και προκήρυξης. Είναι άνισα. Αυτό θέλω να πω. Είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα και το απαντούν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες.
ΟΜΙΛΗΤΗΣ: Να συγχαρώ και εγώ για την πολύ σημαντική αυτή πρωτοβουλία και προσπάθεια όλα αυτά τα χρόνια για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Θεωρούμε ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό. Με δεδομένο… ήθελα να σημειώσω κάτι, και να απευθυνθώ κυρίως στην κα Υπουργό, αλλά σε όλους, είναι κάτι που αφορά όλους και όλες, με δεδομένη την συμμετοχή πια και συμπεριληπτικών ομάδων στα προγράμματα αυτά και επίσης με δεδομένη την φετινή εμπλοκή των αρχαιολογικών χώρων στους οποίους θα πρέπει να δίνονται οι παραστάσεις μας, θα έλεγα…
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Από την αρχή δίνονται οι αρχαιολογικοί χώροι, από το 2020. Αυτός είναι ο σκοπός του.
ΟΜΙΛΗΤΗΣ: Ναι, ναι, ναι. Σε αυτό ακριβώς το σημείο θέλω να εστιάσω. Θα έλεγα ότι θα επιθυμούσαμε να ενταθεί λίγο περισσότερο η προσπάθεια της απρόσκοπτης προσβασιμότητας για τους ανάπηρους. Όχι μόνο θεατές, αλλά και για τους ανάπηρους καλλιτέχνες που συμμετέχουν. Γιατί γνωρίζουμε την δυσκολία στις, σε ό,τι χρειάζεται για να υλοποιηθούν οι προσβασιμότητες στους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά θεωρούμε ότι έγινε μία αρχή με την Ακρόπολη, είδαμε ότι πέτυχε το εγχείρημα, ως έναν βαθμό, οπότε μήπως να επεκταθούμε λιγάκι και να κοιτάξουμε και περισσότερο τους αρχαιολογικούς χώρους της Περιφέρειας.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Κοιτάξτε, τα θέματα της προσβασιμότητας είναι πάρα πολύ ψηλά στην ατζέντα και της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Πολιτισμού. Και θεωρώ ότι αυτά που έγιναν τα τελευταία τρία χρόνια για την προσβασιμότητα σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία δεν είχαν γίνει αθροιστικά στο παρελθόν. Δεν είναι μόνο η Ακρόπολη, η οποία είναι απόλυτα προσβάσιμη. Ήδη γίνονται προσβάσιμοι οι αρχαιολογικοί χώροι που δεν θα μπορούσε να τους φανταστεί κανείς. Για παράδειγμα, η Άνω Πόλη της Μονεμβασίας όπου τελειώνει η μελέτη για να εγκατασταθεί τελεφερίκ το οποίο θα μπορεί όχι μόνο άτομα με κινητικά προβλήματα, αλλά εμποδιζόμενα γενικά άτομα, κάποιας ηλικίας ανθρώπους, θα μπορεί από την Κάτω Πόλη να τους ανεβάζει επάνω που είναι τα αναστηλωμένα μνημεία της Αγ. Σοφίας, και όλη η Άνω Πόλη. Είναι η προσβασιμότητα στο Κάστρο της Καλαμάτας. Είναι πράγματα τα οποία είναι ήδη σε εξέλιξη. Μπορώ να πω πάρα πολλά. Ο ανελκυστήρας ο οποίος δρομολογείται τώρα, για να γίνει στη Λίνδο. Ακριβώς για να μπορούν τα περισσότερα μνημεία να είναι προσβάσιμα σε όλες τις ομάδες. Ξέρετε το μεγάλο πρόγραμμα θα το παρουσιάσουμε τις επόμενες ημέρες, προσβασιμότητας για άτομα με προβλήματα όρασης πάλι στην Ακρόπολη που κάνει και σε αυτήν την κατηγορία των συμπολιτών μας απόλυτα προσβάσιμο τον Ιερό Βράχο.
Και, επίσης, τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον, το 2020, 2021, 2022, υπάρχουν προγράμματα, τα οποία επιχορηγούνται από το Υπουργείο Πολιτισμού για τη συμμετοχή καλλιτεχνών που έχουν διάφορα θέματα αναπηρίας. Ακόμα είναι ολόκληρα πακέτα, τα οποία έχουμε συμπεριλάβει και στο ΕΣΠΑ και στο Ταμείο Ανάκαμψης και σε ιδιωτικά μουσεία, τα οποία ενθαρρύνουμε ή επιχορηγούμε αναλόγως. Ο στόχος μας είναι, η προτεραιότητά μας είναι ο πολιτισμός, η πολιτιστική κληρονομιά να γίνει προσβάσιμη στο μέγιστο δυνατόν. Προχθές ήμουν στη Σίφνο. Κάναμε μία επικοινωνία με την ΕΣΑμεΑ για να δούμε πώς το κάστρο της Σίφνου θα γίνει προσβάσιμο, όπως τώρα προσπαθεί να γίνει προσβάσιμη η Άνω Πόλη της Σύρου.
ΞΕΝΙΑ ΣΤΟΥΚΑ: Γεια σας. Θα ήθελα δύο ερωτήσεις να κάνω. Συγχαρητήρια και για το θεσμό. Έχω δύο ερωτήσεις. Η πρώτη αφορά για του χρόνου, αν υπάρχει ένας προγραμματισμός θεματικός, όπως πέρσι είχε ανακοινωθεί. Και η δεύτερη ερώτηση αφορά την επικαιρότητα και με αφορμή όσα ειπώθηκαν προηγουμένως. Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε φωτογραφίες από τον ανελκυστήρα της Ακρόπολης έντονα φωτισμένο. Τι έχει συμβεί;
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Στην πρώτη σας ερώτηση, προγραμματισμός θεματικός δεν υπάρχει. Πέρσι είπαμε εδώ, σε αυτή την αίθουσα, στην αντίστοιχη εκδήλωση, ότι θα είναι αφιερωμένο το 2022 στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Θεματική συγκεκριμένη για τον επόμενο χρόνο δεν έχουμε. Και ίσως σωστά δεν έχουμε. Ο στόχος μας είναι ορισμένες επετείους να τις τονίζουμε και να τις ενισχύουμε. Από εκεί και πέρα θέλουμε οι καλλιτέχνες να είναι ελεύθεροι για να παρουσιάσουν πραγματικά τη δική τους σύλληψη και τη δική τους δημιουργία έτσι όπως την αισθάνονται.
Τώρα, σε σχέση με τον ανελκυστήρα και αυτές τις φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν. Είναι αστείο εν τέλει, διότι πλέον δεν υπάρχει αυτός ο φωτισμός και δεν υπάρχει για έναν πολύ απλό λόγο, διότι αφορούσε τους κανόνες ασφαλείας όταν γίνεται συντήρηση βραδινή ώρα. Ο ανελκυστήρας της Ακρόπολης λειτουργεί από το 2020 και πλέον τώρα, ειδικά το 2022 που έχουμε πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα, χρησιμοποιείται πάρα, πάρα πολύ, ευτυχώς, περισσότερο απ’ ό,τι και εμείς υπολογίζαμε ότι θα έχουμε εμποδιζόμενα άτομα. Ερχονται ολόκληρες ομάδες, νεαρές γυναίκες σε εγκυμοσύνη προχωρημένη, υπερήλικες οι οποίοι δεν μπορούσαν να ανέβουν στο βράχο. Ολοένα και περισσότεροι χρησιμοποιούν τον ανελκυστήρα. Αυτό σημαίνει ότι ο ανελκυστήρας πρέπει για λόγους ασφαλείας να συντηρείται όχι μόνο στην κανονική του συντήρηση, την προγραμματισμένη, αλλά και έκτακτα.
Αυτός, λοιπόν, ο περίφημος φωτισμός, ο οποίος αν δεν κάνω λάθος χαρακτηρίστηκε ως «φωτόσπαθο», αυτό λοιπόν το «φωτόσπαθο» είναι μία λεντοταινία, αυτός είναι ο ελληνικός όρος, LED φως, λεντοταινία, η οποία τοποθετείται στην εσοχή της σιδηροτροχιάς του ανελκυστήρα, γι’ αυτό και διατρέχει όλο το μήκος, ώστε να υπάρχει επαρκής φωτισμός στο φρεάτιο όπου υπάρχουν άνθρωποι και κάνουν τη συντήρηση. Είναι αποκλειστικά για λόγους ασφαλείας. Χρησιμοποιήθηκε συγκεκριμένες ώρες. Από χθες που έχει ολοκληρωθεί η συντήρηση δεν χρησιμοποιείται και προφανώς η συντήρηση πρέπει να γίνεται ώρες που ο αρχαιολογικός χώρος είναι κλειστός, δηλαδή ή από τις 5:00 π.μ. μέχρι τις 7:30 π.μ. ή από τις 8:00 μ.μ. και μετά, για να μην παρεμποδίζεται η λειτουργία και η επίσκεψη του Ιερού Βράχου.
Αυτός, όμως, το οποίο θέλω να πω είναι ότι αυτοί όλοι που το συζητούν, γιατί συζητείται πάλι από συγκεκριμένες ομάδες και συγκεκριμένους κύκλους, είναι αυτοί οι οποίοι το 2020 κατηγορούσαν το Υπουργείο Πολιτισμού ότι δεν είναι αδειοδοτημένος ο ανελκυστήρας. Για να τους πείσουμε λοιπόν, τους καταθέσαμε όλο το φάκελο της αδειοδότησης. Εκεί λοιπόν μέσα υπάρχει και η περίφημη λεντοταινία, διότι αν δεν τη βάζαμε, δεν μπορούσε να λειτουργήσει νόμιμα ο ανελκυστήρας. Και κάτι ακόμα. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα ασφαλείας άλλαξαν το 2017 και είναι το πρότυπο 8120. Σύμφωνα με το πρότυπο του 2017, προκειμένου να λειτουργήσει νόμιμα ένας ανελκυστήρας και να πιστοποιηθεί, θέλει να έχει αυτό το φωτισμό για λόγους ασφαλείας.
Άρα, αυτοί οι οποίοι φωτογραφίζουν και βγάζουν όλα αυτά που βγάζουν, απλώς εκτίθενται. Και εγώ θα θέσω δύο ερωτήματα. Δεν θέλουν την ασφάλεια των εργαζομένων στο φρεάτιο στις 12 η ώρα το βράδυ; Δεν θέλουν να είναι πιστοποιημένος σύμφωνα με διεθνή πρότυπα ο ανελκυστήρας για την ασφάλεια των επισκεπτών;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΖΩΗΣ: Χαίρετε. Νικόλας Ζώης από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Θα ήθελα λίγες λεπτομέρειες παραπάνω για την ένταξη του προγράμματος στο Ταμείο Ανάκαμψης για τα επόμενα χρόνια και συγκεκριμένα για το αν έχει διασφαλιστεί ή αν θέλετε, αν σκοπεύετε να διασφαλίσετε τη συνέχιση του προγράμματος, τη θεσμοθέτησή του με κάποιο τρόπο, ώστε να γίνει ακόμα και μετά από ενδεχόμενες εκλογές για παράδειγμα. Και επίσης, αν επιτρέπεται μια ερώτηση εκτός ημερήσιας διάταξης, υπάρχει κάποιο νεότερο σχετικά με την αρχαία μαρμάρινη κεφαλή που βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη από έναν θυρωρό; Καλά το λέω; Ναι.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Για τη συγχρηματοδότηση του έργου από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι κάτι το οποίο είναι απολύτως επιλέξιμο και το οποίο θα πάρει κανονικά το δρόμο της χρηματοδότησής του και όπως είπα προηγουμένως, εάν κάτι δεν είναι επιλέξιμο από τις προδιαγραφές του προγράμματος, θα συμπληρωθεί με επιχορήγηση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Επομένως, τα επόμενα χρόνια δρομολογείται αυτή η χρηματοδότηση. Από εκεί και πέρα, από την πρώτη στιγμή που δημιουργήθηκε το «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» ήταν ξεκάθαρο ότι δεν πρόκειται για πρόγραμμα, πρόκειται για θεσμό. Επομένως…
Η δεύτερη ερώτηση ποια εννοείτε; Την κεφαλή που είχε βρεθεί πριν από μερικές μέρες; Τι εννοείτε;
ΖΩΗΣ: Μια μαρμάρινη κεφαλή. Βρήκε ένας θυρωρός μια μαρμάρινη κεφαλή σε ένα διαμέρισμα που φρόντιζε υποτίθεται, τακτοποιούσε το διαμέρισμα και απεβίωσε κάποιος άνθρωπος.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Ναι, τι να… Έγινε η νόμιμη διαδικασία. Παρεδόθη η κεφαλή και από εκεί και πέρα παίρνει το δρόμο της διαδικασίας που προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος.
ΡΟΥΛΑ ΠΑΤΕΡΑΚΗ: Γεια σας. Είμαι η Ρούλα Πατεράκη. Λοιπόν, εγώ θέλω να πω ότι επειδή γενικώς είμαι έξω από όλα τα πράγματα και μου αρέσει πολύ που είμαι έξω, είναι το μόνο πρόγραμμα εδώ και πάρα πολύ καιρό, δηλαδή εδώ και δύο χρόνια, είναι η δεύτερη φορά που ας το πω επιδοτούμαι. Δεν ξέρω να πω και τις λέξεις αυτές εγώ, και είμαι όχι ενθουσιασμένη, είμαι πάρα πολύ χαρούμενη, γιατί το καλοκαίρι μου έχει μια πραγματική δημιουργικότητα και είναι η εξαιρετική εμπειρία και για μένα και τους συνεργάτες μου. Πέρσι περάσαμε υπέροχα και νομίζω ότι όλο το πρόγραμμα είναι υπέροχο και ιδιαίτερα αυτό που είπε ο κ. Κουμεντάκης, ότι είναι πρώτη φορά που κάποιοι μπορούν να έρθουν σε επαφή με τη μουσική. Και επειδή η μουσική είναι ένα είδος το οποίο δεν είναι για το θέατρο, όπως είναι το θέατρο που μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα πιο εθνικό είδος και θέλει γλώσσα. Εμένα η μόνη μου παρατήρηση θα ήταν πώς θα μπορούσαν οι τουρίστες να μαθαίνουν καλύτερα αυτό το πρόγραμμα, ώστε ένας από τους προορισμούς τους να είναι να περιέχονται τη χώρα, αν μπορούν, και να πηγαίνουν από σημείο σε σημείο, ιδιαίτερα στα μουσικά σημεία, για να μπορούν να βλέπουν αυτή την ώσμωση, όπως είπε η κ. Υπουργός, ανάμεσα στην παλιά και στη νέα αυτή κατάσταση που εγώ πιστεύω ότι είναι το ίδιο πράγμα, ότι δεν υπάρχει δηλαδή καμία διαφορά και νομίζω ότι μας συμφέρει να θεωρούμε ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά. Ιδιαίτερα στους καιρούς που περνάμε τώρα. Αυτό ήθελα να πω και είμαι ενθουσιασμένη γι’ αυτό το πρόγραμμα. Αυτό.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Αυτό είναι μια πολύ ωραία ιδέα και ευχαριστούμε κα Πατεράκη.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Πολύ ωραία πρόταση.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Είναι πάρα πολύ ωραία πρόταση. Χρειάζεται λίγο να τη συζητήσουμε. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι γενικά η πληροφορία μας από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων είναι ότι επισκέπτες όταν πάνε το πρωί στον αρχαιολογικό χώρο, επειδή υπάρχει η πληροφόρηση του τι θα συμβεί τις επόμενες μέρες, σχεδόν όλοι επανέρχονται για να παρακολουθήσουν, και μιλώ για τους ξένους επισκέπτες, αυτή είναι η πληροφορία. Αλλά έχετε απόλυτα δίκιο, αυτό μπορεί να συστηματοποιηθεί, θα συνεννοηθούμε και με τον ΕΟΤ, πώς θα μπορούσε να δημιουργηθεί μία πλατφόρμα πληροφόρησης… Έχετε απόλυτο δίκιο και είναι μια πολύ ωραία ιδέα.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Και για το χορό σίγουρα.
ΜΑΙΡΗ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Καλησπέρα σας, μια πρακτική πληροφορία, παρακαλώ. Τις προηγούμενες χρονιές ήτανε απαραίτητη η προεγγραφή για τη συμμετοχή του να παρακολουθήσεις μία εκδήλωση και υπήρχε και ένας περιορισμός στο κοινό, στον αριθμό των θεατών. Θα θέλατε να μας πείτε τι ισχύει φέτος.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Και φέτος το ίδιο θα είναι, θα έχετε τη συγκεκριμένη διεύθυνση ούτως ώστε να γίνονται οι προκρατήσεις. Θα πάμε στο νέο, υγειονομικό πρωτόκολλο όπου δεν υπάρχουν αποστάσεις.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Δεν υπάρχουν περιορισμοί, αλλά θα υπάρχουν πάντα οι περιορισμοί που επιβάλλει ο ίδιος ο αρχαιολογικός χώρος.
Μ. ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Και η τιμολογιακή πολιτική είναι όπως και τις προηγούμενες χρονιές το εισιτήριο του χώρου.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Όπως ήταν και τις προηγούμενες χρονιές, το εισιτήριο του αρχαιολογικού χώρου, το οποίο είναι υπέρ του ΟΔΑΠ.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Ακριβώς το ίδιο.
Α. ΠΑΠΑΔΑΜΑΚΗ: Μετά την κ. Πατεράκη, που πήρα θάρρος και θέλω να σας πω ότι πηγαίνοντας σε ένα ακριτικό μέρος όπως η Ζάκρος ή η Λήμνος, τα Γίτανα και φέροντας εκεί μια καλλιτεχνική ομάδα και δουλεύοντας με τα παιδιά της περιοχής και με τους ενήλικες της περιοχής εθελοντικά, συνεργαζόμενοι με τοπικούς προμηθευτές φώτων, ήχου, ακόμη και μοδίστρες για τα κοστούμια, είναι συγκλονιστική η εμπειρία του να κάνεις μια παράσταση υψηλών προδιαγραφών και να την μοιράζεσαι με τους ανθρώπους που μένουν δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο που πολλές φορές νιώθουν ότι είναι μακριά από παντού και είναι στο κέντρο του κόσμου, έχοντας αυτό τον αρχαιολογικό χώρο δίπλα και πώς αλλάζει μετά η δική μας ζωή, των καλλιτεχνών αλλά και η δική τους ζωής.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Ευχαριστούμε πολύ. Στον κ. Θεοδωρόπουλο.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ: Για δύο πράγματα. Το ένα είναι ότι φέτος που έχει να κάνει και με την Μικρασιατική Καταστροφή, συνδέεται απόλυτα, πιο πολύ δεν γίνεται, με τους αρχαιολογικούς χώρους. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι προϊόν καταστροφών πολεμικών συνήθως και η Μικρά Ασία…
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Όχι. Εδώ θα διαφωνήσω. Συνδέεται με τους αρχαιολογικούς χώρους, κ. Θεοδωρόπουλε, γιατί οι πρόσφυγες αναζήτησαν καταφύγιο στους ίδιους τους αρχαιολογικούς χώρους. Στήθηκαν σκηνές ακόμα και πάνω στον Παρθενώνα.
Β. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι, αυτό το ξέρω.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Αυτή είναι η πολύ μεγάλη τους σχέση. Δεν είναι η καταστροφή αποτέλεσμα πολεμικών συρράξεων στους αρχαιολογικούς χώρους.
Β. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι αλλά είναι μια σύνδεση, το ότι έχει καταστραφεί ένας αρχαιολογικός χώρος, φτιάχνεται βεβαίως στην εποχή μας, συντηρούνται και αυτό συνδέει πολύ τις παραστάσεις για την Μικρασιατική καταστροφή, με αυτή την σύνδεση μιλάω εγώ.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Για μένα η ουσιαστική σχέση είναι αυτή που σας είπα. Ότι όπου πήγαν πρόσφυγες, βρήκαν καταφύγιο μέσα στους αρχαιολογικούς χώρους, γιατί ήταν οι αδόμητοι δημόσιοι χώροι.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Και αυτό ήταν στο σχεδιασμό μας, δηλαδή αρκετοί χώροι χρησιμοποιήθηκαν ακριβώς γι’ αυτό το λόγο.
Β. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ: Το λέω, οπότε το ζω τώρα που κάνω την παράσταση, αυτή τη σκέψη. Το δεύτερο είναι ως προς τι γίνεται μετά μια παράσταση, είναι μία πολύ πρόταση το να επιτρέπεται αυτό το πράγμα και για τα παιχτεί σε θέατρο, εμείς το βάζουμε μες στο δικό μας προγραμματισμό, αλλά επίσης νομίζω δεν θα είχανε και αντίρρηση για τους ανθρώπους που δεν έχουνε και χώρο, να διαθέτουνε τους αρχαιολογικούς χώρους για εκδηλώσεις και παραστάσεις. Δηλαδή μπορεί, νομίζω ότι μπορούν στο μέλλον να την παίξουνε την παράσταση σε αρχαιολογικό χώρο που ταιριάζει ή στήθηκε μόνο για αρχαιολογικό χώρο.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Ναι αλλά υπό τους περιορισμούς και τις προϋποθέσεις που θέτει η χρήση ενός αρχαιολογικού χώρου.
Β. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι, ναι, βέβαια. Ναι, γιατί όταν ήμουνα στο φεστιβάλ ας πούμε, χρησιμοποιήσαμε διάφορους χώρους. Αυτό ήθελα να πω.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Μα έτσι και αλλιώς γίνονται αρκετές εκδηλώσεις το καλοκαίρι σε αρχαιολογικούς χώρους, έτσι δεν είναι; Εκτός του πλαισίου αυτού που συζητάμε.
Β. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι, ναι. Άρα μπορείς και να το μεταφέρεις. Αυτό.
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΛΜΠΑΡΗ: Γεια σας και από μένα. Είμαι η Μαριάννα Κάλμπαρη από το Θέατρο Τέχνης. Συμμετέχουμε και φέτος και είναι μεγάλη μας χαρά, σας ευχαριστούμε. Είναι μια εξαιρετική ιδέα και πραγματικά συγχαρητήρια και ευχαριστούμε που είμαστε και φέτος στο πρόγραμμα. Και είναι σημαντικό, πέρα από το ότι είναι πραγματικά μοναδική εμπειρία, και πέρσι στο Γεφύρι της Άρτας ας πούμε εμείς που κάναμε παράσταση, ο τρόπος με τον οποίο συνδέθηκε η τοπική κοινωνία με την παράστασή μας αλλά γενικώς όλη η δημιουργία που χτίζεται πάνω σε ένα χώρο ή πάνω στη σύνδεση του χώρου και φέτος με το θέμα αυτό αλλά είναι ένας δρόμος που έχει πολύ ενδιαφέρον και για τη δημιουργικότητά μας.
Όσον αφορά στο πρακτικό κομμάτι, κάθε παράσταση έχει τις δικές της ανάγκες, προτείνει συγκεκριμένο αριθμό συμμετεχόντων και σύμφωνα με αυτό γίνεται η χρηματοδότηση και επίσης, οι παραστάσεις όπως είπαμε και πριν, έχουν να… από τα χρήματα που λαμβάνουν πρέπει να ενοικιάσουν τον εξοπλισμό που πολύ ωραία, όπως προειπώθηκε τον παίρνουμε από τους τοπικούς, ενισχύουν την τοπική κοινωνία για τον νοικιάσουμε αλλά τα εκτός έδρας, οι μεταφορές, άρα το ποσό έχει να κάνει και με όλα αυτά τα πρακτικά ζητήματα, που είναι σημαντικό να το επισημάνει κανείς.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Εννοείτε εκτός από τις αμοιβές, βεβαίως.
Μ. ΚΑΛΜΠΑΡΗ: Ναι. Μεταφορά σκηνικού, όλο αυτό το κομμάτι.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Κατασκευή σκηνικού και όχι μόνο…
Μ. ΚΑΛΜΠΑΡΗ: Αλλά είναι μια πάρα-πάρα πολύ ωραία ιδέα που πρέπει να την υπερασπιστούμε και να την κρατήσουμε ζωντανή για πάντα.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Αυτός είναι ο στόχος. Γι’ αυτό μιλήσαμε για θεσμό και όχι για πρόγραμμα.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΕΡΤΖΑΝΗ: Χαίρετε. Είμαι η Χριστίνα Μερτζάνη από την Ομάδα Χορού Free Fall. Θέλω και εγώ να ευχαριστήσω με τη σειρά μου, είναι η πρώτη φορά που βρίσκομαι σε αυτό το πρόγραμμα. Είναι ένα υπέροχο πρόγραμμα, εγώ προσωπικά θεωρώ πολύ έξυπνο και πολύ όμορφο το θέμα, το οποίο θέσατε για την Μικρασιατική καταστροφή, το οποίο θεωρώ ότι φέρνει κοντά με πολλούς διαφορετικούς τρόπους τους καλλιτέχνες αλλά και το σήμερα σε αυτά τα οποία ζούμε και δίνει ένα πολύ μεγάλο κίνητρο να ασχοληθούμε σε βάθος.
Εμείς έχουμε επιλέξει το θέμα της διαφορετικότητας και ήθελα να σημειώσω και να ρωτήσω, για την καλύτερη πραγματοποίηση αυτού του προγράμματος και γενικότερα, αν υπάρχει κάποια σκέψη για κάποια συζήτηση ή κάποια πλατφόρμα την οποία να αφήσει χώρο σε όλους τους καλλιτέχνες για το οτιδήποτε λειτούργησε πάρα πολύ καλά, για να το ξέρουνε και οι δύο πλευρές, για το οτιδήποτε δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά σε άλλη φάση. Και αυτό όχι για εμάς τώρα, γιατί κάποια πράγματα μπορεί να μην προλαβαίνονται, αλλά θεωρώ ότι θα βοηθούσε πάρα πολύ στο μετέπειτα.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Όχι, είναι μια πρόταση που τη σκεφτόμαστε πολύ σοβαρά. Δεν έχουμε πραγματοποιήσει γιατί υπάρχουν χιλιάδες πράγματα τα οποία τρέχουν και εντός του Οργανισμού μας και γενικότερα, με πολλά διαφορετικά προγράμματα αλλά είναι που το σκεφτόμαστε όντως και έχετε πάρα πολύ δίκιο, ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να ξεκινήσει μία κουβέντα επί της ουσίας, η οποία είμαι σίγουρος ότι θα φέρει, θα μας οδηγήσει σε πράγματα που τώρα, αυτή τη στιγμή δεν έχουμε διανοηθεί ότι υπάρχουν. Ήδη σήμερα είχαμε πολύ ωραίες προτάσεις. Να ξέρετε ότι όλα αυτά θα τα σκεφτούμε και σίγουρα θα τα συμπεριλάβουμε με κάποιο τρόπο.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Εμείς έχουμε μάθει να αυτοαξιολογούμεθα.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Ευχαριστούμε πολύ πάντως, γι’ αυτό ναι, εμείς το σκεφτόμασταν.
Χ. ΜΕΡΤΖΑΝΗ: Όχι, προφανώς και διατίθεμαι και εννοώ προσωπικά, ανεξάρτητα από το πρόγραμμα. Πραγματικά με ενδιαφέρει.
Γ. ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ: Φυσικά δεν θα γίνει ερήμην των καλλιτεχνών, θα είναι ακριβώς μία ομάδα στην οποία θα μπορεί όλοι με αξιοκρατικό τρόπο και εντελώς δημοκρατικό να αναπτύξουν απόψεις. Το μέσο ακόμα ψάχνουμε αλλά θα τα βρούμε. Το συζητάμε όποτε θέλετε. Ευχαριστούμε πολύ. Να είστε καλά.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Ωραία. Ευχαριστούμε πολύ
